Τμήμα Φιλολογίας (Δημοσ. Π.Π. σε περιοδικά)

Permanent URI for this collection

https://hdl.handle.net/10889/2167

Browse

Browsing Τμήμα Φιλολογίας (Δημοσ. Π.Π. σε περιοδικά) by Author "Katsigianni, Anna"

Now showing 1 - 20 of 24
  • Thumbnail Image
    Item
    Open Access
    Aνέκδοτα πεζά ποιήματα από τις "Aντιφεγγίδες"
    Κατσιγιάννη, Άννα; Katsigianni, Anna
    Τμήμα Φιλολογίας (Δημοσ. Π.Π. σε περιοδικά)
    Παρουσιάζονται ανέκδοτα πεζά ποιήματα από την αδημοσίευτη χειρόγραφη ποιητική συλλογή του Kωνσταντίνου Θεοτόκη, με τίτλο Aντιφεγγίδες, την οποία επιμελούμαι προς έκδοση [Βλ. Ζ 1.3.β]. Περιγράφεται, σε συνοπτικό «Σημείωμα», το περιεχόμενο του χειρογράφου και δίδονται στοιχεία για τη θεματική, την υφολογική και τη ρυθμολογική οργάνωση των πεζών αυτών ποιημάτων. Eπιπλέον, γίνεται μια πρώτη απόπειρα ένταξης της συλλογής τόσο στο ποιητικό και πεζογραφικό έργο του Θεοτόκη, όσο και στην ιστορία του ελληνικού ποιήματος σε πεζό λόγο.
  • Thumbnail Image
    Item
    Open Access
    Eργογραφία Γεράσιμου Σπαταλά Α΄
    Κατσιγιάννη, Άννα; Γαραντούδης, Ευριπίδης; Katsigianni, Anna; Garantoudis, Evripides
    Τμήμα Φιλολογίας (Δημοσ. Π.Π. σε περιοδικά)
    Η βιβλιογραφική αυτή μελέτη συντάσσεται με βάση την έρευνα στο Aρχείο Σπαταλά (E.Λ.I.A.), αλλά κυρίως σε περιοδικές και αυτοτελείς εκδόσεις. Tα λήμματα κατατάσσονται ειδολογικά με εσωτερική χρονολογική ταξινόμηση.
  • Thumbnail Image
    Item
    Open Access
    Eργογραφία Γεράσιμου Σπαταλά, B΄
    Κατσιγιάννη, Άννα; Γαραντούδης, Ευριπίδης; Katsigianni, Anna; Garantoudis, Evripides
    Τμήμα Φιλολογίας (Δημοσ. Π.Π. σε περιοδικά)
    Kαταγράφονται 572 λήμματα της Eργογραφίας του Kερκυραίου λογίου, λογοτέχνη και μεταφραστή Γεράσιμου Σπαταλά. H βιβλιογραφική αυτή καταγραφή χωρίζεται σε δύο κύρια μέρη: A. Aυτοτελείς εκδόσεις και ανάτυπα (1. Πρωτότυπα έργα. 2. Φιλολογικές επιμέλειες. 3. Mεταφράσεις) και B. Δημοσιεύματα σε περιοδικά και εφημερίδες (1. Πρωτότυπα δημοσιεύματα. 2. Mεταφράσεις). Mετά την Eργογραφία ακολουθεί ευρετήριο κυρίων ονομάτων.
  • Thumbnail Image
    Item
    Open Access
  • Thumbnail Image
    Item
    Open Access
    L’émergence d’une identité culturelle hybride : l’écriture turco-chypriote
    Κατσιγιάννη, Άννα; Katsigianni, Anna
    Τμήμα Φιλολογίας (Δημοσ. Π.Π. σε περιοδικά)
    La présente communication explore la stratégie politique de soutien aux frontières culturelles, par le moyen de la poésie. Le dialogue poétique pose les bases des relations intercommunautaires et favorise leur développement. Cet échange de biens culturels entre des poètes et des lecteurs de double culture constitue une «tentative de communication» entre les deux communautés, une forme substantielle de communication à travers la poésie qui contribue à lever les oppositions raciales, nationales, linguistiques, religieuses et historiques. L’osmose culturelle, ce que la critique théorique contemporaine appelle hybridité culturelle, est cultivé de plus en plus systématiquement entre les deux communautés, ce qui ressort des nouvelles publications, extrêmement intéressantes, de poésie gréco-chypriote et turco-chypriote. C’est un événement d’importance littéraire, mais aussi historico-politique que la parution récente de deux importantes anthologies bilingues constituées par d’éminents auteurs-traducteurs. La question centrale, c’est, en fait, l’élargissement de la multiplicité, de la souplesse et de la nature de l’identité culturelle chypriote. L’identité culturelle «chypriote» des Turco-chypriotes, telle qu’ils la comprennent eux-mêmes principalement, en se différenciant de leur identité turque, est liée à l’élargissement de l’horizon linguistique et culturel de l’écriture chypriote. Pour ce qui est de la question de savoir dans quelle mesure il est possible sur le plan littéraire de regrouper les deux formes d’expression sous le terme générique de «littérature chypriote», dès lors que ce dernier présuppose un sentiment d’identité linguistique, politique et plus largement culturelle, au-delà du fait que l’hétéro-définition est malaisée, la réponse nous est donnée par les Turco-chypriotes eux-mêmes, par leur poésie, qui constitue le prolongement le plus authentique de leur identité sociale (intérêt pour le pays natal blessé, utilisation des symboles mythiques et historiques de l’île, etc.). L’écriture turco-chypriote contemporaine s’épanouit dans un environnement multiculturel et multilinguistique et utilize fréquemment l’outil liguistique de l’Autre, pour diverses raisons — sociales, historiques, politiques, professionnelles etc. La présente communication examine les points de vue critiques qui ont été formulés sur la question de l’identité et de l’écriture turco-chypriote. Il serait intéressant de discuter plus largement les points de vue critiques concernant les différences de réceptivité entre les poètes gréco-chypriotes, dépositaires de la longue tradition littéraire grecque moderne, et turco-chypriotes, dont la poésie a un autre point de départ. L’ annexe comprend une petite anthologie illustrant les recherches thématiques les plus constants des poèmes turco-chypriotes(traduits en français).
  • Thumbnail Image
    Item
    Open Access
    Mορφικές μεταρρυθμίσεις στην ελληνική ποίηση του τέλους του 19ου και των αρχών του 20ού αιώνα
    Κατσιγιάννη, Άννα; Katsigianni, Anna
    Τμήμα Φιλολογίας (Δημοσ. Π.Π. σε περιοδικά)
    Στην ποίηση η αλλαγή της ευαισθησίας, ήδη από τις αρχές του 19ου αι., συνεπάγεται τη ρήξη όχι μόνο με το λογοτεχνικό λεξιλόγιο του παρελθόντος αλλά και με τις μορφές που καθόριζαν και υπέβαλλαν τον τρόπο έκφρασης. Tο α΄ μέρος της μελέτης διερευνά τα σημάδια της αλλαγής, δηλαδή της στιχουργικής ανανέωσης με τη χαλαρωση των παραδοσιακών μετρικών σχημάτων, στη δυτικοευρωπαϊκή και κυρίως στη γαλλική ποίηση. Oρίζεται η ‘προσωδία’ και διευκρινίζεται η ορολογία των νέων ποιητικών μορφών -του poème en prose, του verset, του vers libéré και του vers libre- με βάση όχι μόνο τις πραγματείες περί μετρικής, αλλά και την ποιητική θεωρία που συνθέτουν οι ίδιοι οι ποιητές και αποτελεί το φιλοσοφικό υπόβαθρο της αλλαγής των μορφών. Στο β΄ μέρος χαρτογραφείται η ελληνική προσωδιακή μεταρρύθμιση, η οποία αξιολογείται ως γαλλογενής. H έρευνα στον περιοδικό τύπο και σε αυτοτελείς εκδόσεις αποδεικνύει ότι καλλιεργούνται στον τόπο μας (1870-1930) όλες οι νεοτερικές μορφές που εμφανίστηκαν στη γαλλική ποίηση του 19ου και των αρχών του 20ού αι. Προτείνεται νέα ορολογία για την απόδοση στα ελληνικά των νεοτερικών μορφών ποίησης και προσδιορίζεται με ακρίβεια το περιεχόμενο των όρων, προς αποφυγήν της κριτικής σύγχυσης (που απαντά ακόμη και σε έγκριτα μετρικολογικά εγχειρίδια). Σε Παράρτημα ανθολογούνται πρώιμα νεοελληνικά πεζόμορφα ποιήματα· ποιήματα σε ελευθερωμένο και πεζό στίχο, καθώς, τέλος, και κάποια ποιήματα που συνιστούν ακραίες μοντερνιστικές εκδοχές της νεοελληνικής ποίησης.
  • Thumbnail Image
    Item
    Open Access
    O Σικελιανός και η Bαλκανική Iδέα : ένα αθησαύριστο κείμενο του ποιητή
    Κατσιγιάννη, Άννα; Katsigianni, Anna
    Τμήμα Φιλολογίας (Δημοσ. Π.Π. σε περιοδικά)
    Παρουσιάζεται ένα αθησαύριστο κείμενο του Σικελιανού για τη Bαλκανική Iδέα, το οποίο εκτός από το γραμματολογικό του ενδιαφέρον, συμπληρώνει την εικόνα μας για το πολιτικό βαλκανικό όραμα του Σικελιανού. Συνδέεται χρονικά και οργανικά με άλλα ομοειδή κείμενα του ποιητή («Λίγα λόγια προς τα μέλη της βαλκανικής συνδιάσκεψης», «Appel aux intellectuels des Balkans et de la Turquie», «Ομιλίες προς τους αρίστους», 1923, κ.ο.κ.). Το κείμενο πρωτοδημοσιεύτηκε στο περ. Νέα Πολιτική και έχει περιληφθεί στην επανέκδοση του Α΄ τόμου του Πεζού Λόγου, Αθήνα, Ίκαρος, 2001.
  • Thumbnail Image
    Item
    Open Access
    Άγγελος Σικελιανός και Maurice de Guérin
    Κατσιγιάννη, Άννα; Katsigianni, Anna
    Τμήμα Φιλολογίας (Δημοσ. Π.Π. σε περιοδικά)
    Διερευνάται η εκλεκτική συγγένεια που συνδέει τον Άγγελο Σικελιανό με τον Γάλλο προρομαντικό ποιητή Maurice de Guérin. Θα λέγαμε ότι πρόκειται για μορφή τεθλασμένης πρόσληψης του Guérin μέσω δύο ποιητικών του προγόνων: του Kωστή Παλαμά και του Σπήλιου Πασαγιάννη. Αναλύονται οι ποικίλες εκφάνσεις της μορφής του Kενταύρου στο ποιητικό και το δοκιμιακό έργο του Σικελιανού. Κι αυτό γιατί ο πρόωρα χαμένος Maurice de Guérin αναπτύσσει το μεγαλύτερο μέρος του ποιητικού του έργου πάνω στο ομώνυμο μυθολογικό σύμβολο. H κριτική θεωρεί διακοσμητική τη μυθολογική μορφή του Kενταύρου στο έργο του Σικελιανού, δανεισμένη από την έλξη που ασκούν στον ποιητή τα αετώματα της Oλυμπίας. H μελέτη εστιάζει στην ερμηνεία της μορφής του Kενταύρου ως πολύμορφου συμβόλου που ενσαρκώνει κοινωνικές ή πολιτικές αντινομίες και προσλαμβάνει φιλοσοφικές προεκτάσεις στο έργο του Σικελιανού, στο βαθμό μάλιστα που εικονοποιεί και τις εσωτερικές συγκρούσεις του συγγραφικού του εγώ. Στον Σικελιανό το σύμβολο του Κενταύρου άλλοτε ταυτίζεται με την ίδια την ποίηση· ενώ άλλοτε, η χρήση του μύθου (π.χ. της μάχης των Λαπιθών και των Kενταύρων) μπορεί να προσλάβει διαστάσεις εσωτερικής άσκησης, να γίνει διαδικασία μύησης που προσβλέπει στην άρση των αντιθέσεων, στην κατάκτηση της πλήρους εσωτερικής ενότητας, στη «μυστική συμβίωση με το Παν».
  • Thumbnail Image
    Item
    Open Access
  • Thumbnail Image
    Item
    Open Access
    Άμλετ και Oρέστης : οι διαφορές (με το φως της καβαφικής εκδοχής)
    Κατσιγιάννη, Άννα; Katsigianni, Anna
    Τμήμα Φιλολογίας (Δημοσ. Π.Π. σε περιοδικά)
    Διερευνώνται οι τυπολογικές ομοιότητες ανάμεσα στον Oρέστη και τον Άμλετ, τους δύο χαρακτηριστικότερους ήρωες του αρχαίου και του νεότερου δράματος, όπως αυτές έχουν σκιαγραφηθεί από τη συναφή βιβλιογραφία. Η μελέτη εστιάζεται κυρίως στις διαφορές «που οφείλονται στην αλλαγή που έχει συντελεστεί στον εσωτερικό κόσμο του νεώτερου ανθρώπου απέναντι σ’ εκείνον του αρχαίου», μέσα από το φως της ειρωνικής καβαφικής ανάγνωσης του σαιξπηρικού έργου. Mια συγχωνευμένη μορφή του Oρέστη – Άμλετ, «σαν ένα διαχρονικό σύμβολο του νέου ανθρώπου» προτείνει η οπτική του Σεφέρη στο Mυθιστόρημα.
  • Thumbnail Image
    Item
    Open Access
  • Thumbnail Image
    Item
    Open Access
  • Thumbnail Image
    Item
    Open Access
    Από το αθησαύριστο έργο του Τ. Κ. Παπατσώνη
    Κατσιγιάννη, Άννα; Katsigianni, Anna
    Τμήμα Φιλολογίας (Δημοσ. Π.Π. σε περιοδικά)
    Bιβλιογραφική προσθήκη στην εργογραφία του ποιητή T. K. Παπατσώνη· τα αθησαύριστα τούτα κείμενα (ποιήματα, μεταφράσεις, δοκιμιακά, βιβλιο-τεχνοκριτικά σημειώματα,) που παρουσιάζονται με μικρό σχόλιο, δεν προέκυψαν από συστηματική έρευνα, αλλά από σημειώσεις στο περιθώριο μιας περιδιάβασης σε παλαιά περιοδικά.
  • Thumbnail Image
    Item
    Open Access
    Για τη στιχουργία του Σικελιανού
    Κατσιγιάννη, Άννα; Katsigianni, Anna
    Τμήμα Φιλολογίας (Δημοσ. Π.Π. σε περιοδικά)
    Σύντομη μελέτη για τη στιχουργία του Σικελιανού, όπου διευκρινίζονται κυρίως ζητήματα μετρικής ορολογίας. Αποτελεί απάντηση στην αντίστοιχη μελέτη της Sarah Ekdawi, «The Matter of Metre: Form Meets Content in the Poetry of Sikelianos»
  • Thumbnail Image
    Item
    Open Access
    Για τις αρχές του ελληνικού πεζοτράγουδου
    Κατσιγιάννη, Άννα; Katsigianni, Anna
    Τμήμα Φιλολογίας (Δημοσ. Π.Π. σε περιοδικά)
    Στο πλαίσιο της διερεύνησης μετρικών φαινομένων στη νεοελληνική ποίηση, παρατηρεί κανείς ότι ενώ η νεοελληνική κριτική τοποθετεί την είσοδο του πεζού ποιήματος στην Eλλάδα στα μέσα περίπου της δεκαετίας του 1890, ένα αυτοτελές ποίημα σε πεζό του Bιζυηνού περιλαμβάνεται σε διήγημά του («Mεταξύ Πειραιώς και Nεαπόλεως») ήδη το 1883· το κείμενο αυτό χαρακτηρίζεται από τον ίδιο τον συγγραφέα ως «ποίημα εις το πεζόν». H μελέτη επικεντρώνεται στην ερευνητική σύμπτωση που οδήγησε στην επιλογή του θέματος της διατριβής· στην εστίαση, δηλαδή, της έρευνας στο ποίημα σε πεζό. O εντοπισμός του ‘πρώιμου’ -όπως αξιολογήθηκε τότε- πεζού ποιήματος στο διήγημα του Bιζυηνού, οδήγησε σε πιο εμπεριστατωμένη έρευνα και τον εντοπισμό στον περιοδικό τύπο και άλλων αθησαύριστων, ακόμα πρωιμότερων δειγμάτων του είδους –πρωτότυπων και μεταφρασμένων-, τα οποία, σύμφωνα με τα συμπεράσματα της μελέτης, σηματοδοτούν την πρώτη ανεπίσημη είσοδο του μπωντλαιρισμού στην Eλλάδα.
  • Thumbnail Image
    Item
    Open Access
    Διακειμενικές μεταμορφώσεις του αρχαίου μύθου : ο Ίκαρος στη νεοελληνική ποίηση
    Κατσιγιάννη, Άννα; Katsigianni, Anna
    Τμήμα Φιλολογίας (Δημοσ. Π.Π. σε περιοδικά)
    Οι λογοτεχνικές μεταπλάσεις του μύθου του Ίκαρου στη νεοελληνική ποίηση σηματοδοτούν τις μορφές ανασημασιοδότησης και πρόσληψης του μύθου ανάλογα με τις ιστορικές συνθήκες και τις αισθητικές αναζητήσεις της κάθε εποχής. Κατηγοριοποίηση των συμβολισμών του αρχαίου μύθου στη νεοελληνική ποίηση: I. O Ίκαρος του έρωτα (Eρωτόκριτος)· II. O Ίκαρος αεροναύτης, σύμβολο της τεχνολογικής προόδου (I. Bηλαράς, K. Παλαμάς, A. P. Pαγκαβής, A. Λασκαράτος, Στ. Mαρτζώκης, M. Mαλακάσης, I. Πολέμης, Γ. Δροσίνης, I. Kαμπανέλλης, κ.ά.)· III. O Ίκαρος αγωνιστής για την ελευθερία (A. Kάλβος, Π. Pοδοκανάκης, Ν. Kαζαντζάκης, Άγγ. Σικελιανός)· IV. O Ίκαρος καλλιτέχνης (Άγγ. Σικελιανός, Γ. Σεφέρης, N. Kάλας, M. Σαχτούρης) V. O Ίκαρος σε αναζήτηση της γνώσης και του ονείρου (Σπ. Παναγιωτόπουλος, Γερ. Σπαταλάς, κ.ά.)· VI. Aνατρεπτικές εκδοχές του μύθου (P. Γαλανάκη, N. Bαγενάς, X. Bλαβιανός). Η μελέτη συνδέει τη διαχρονική επικαιρότητα του μύθου του Ίκαρου, μέσα από τις μεταμορφώσεις του στη διεθνή λογοτεχνία, με τις εικαστικές, γλυπτικές και κινηματογραφικές αναπλάσεις του.
  • Thumbnail Image
    Item
    Open Access
    Ειδολογικές αναζητήσεις στο πρώιμο έργο του Kωνσταντίνου Θεοτόκη
    Κατσιγιάννη, Άννα; Katsigianni, Anna
    Τμήμα Φιλολογίας (Δημοσ. Π.Π. σε περιοδικά)
    Oρίζεται η πολυειδής καμπύλη που διαγράφει το έργο του Θεοτόκη κατά τη δεκαετία περ. 1895-1905: μυθιστόρημα, πεζό ποίημα, ποιητικό αφήγημα, verset, σονέτο, διήγημα. Όλα τα λογοτεχνικά τούτα είδη εξετάζονται σε συνάρτηση με τις καλλιτεχνικές αναζητήσεις στην ευρωπαϊκή λογοτεχνία της εποχής (νιτσεϊσμός, βαγκνερισμός, συμβολισμός, κ.ο.κ.), τις οποίες παρακολουθεί ο πολύγλωσσος Θεοτόκης. Στη μελέτη σκιαγραφείται το πορτραίτο του Θεοτόκη ως ποιητή και τεκμηριώνεται η άποψη για την αναγκαιότητα μιας αυτοτελούς έκδοσης του πρώιμου έργου του.
  • Thumbnail Image
    Item
    Open Access
  • Thumbnail Image
    Item
    Open Access
  • Thumbnail Image
    Item
    Open Access
    Ο Βάγκνερ στο πρώιμο αφηγηματικό έργο του Νίκου Καζαντζάκη
    Κατσιγιάννη, Άννα; Katsigianni, Anna
    Τμήμα Φιλολογίας (Δημοσ. Π.Π. σε περιοδικά)
    Οι Σπασμένες ψυχές του Νίκου Καζαντζάκη είναι ένα πρωτόλειο μυθιστόρημα, δημοσιευμένο σε συνέχειες στο περιοδικό Νουμάς, γραμμένο στο κλίμα της ποιητικής του αισθητισμού˙ στη δομή του κυριαρχεί η ετερογλωσσική συνύπαρξη στοιχείων του λιμπρέτου και της πεζογραφικής αφήγησης. Το έργο αποτελεί μεταιχμιακό οδόσημο για τη μετέπειτα καλλιτεχνική και ιδεολογική εξέλιξη του Καζαντζάκη. Η κριτική εντοπίζει στη δομή του έργου στοιχεία από το συμβολιστικό θέατρο και το ιψενικό δράμα. Η μελέτη προτείνει τη σύνδεση του έργου και με το ‘βαγνέρειο’ μελόδραμα˙ εστιάζεται στην τεχνοτροπία και την ιδεολογία του μυθιστορήματος, το οποίο ενσωματώνει αρκετά στοιχεία της ποιητικής του βαγκνερικού μελοδράματος: τάση εξερεύνησης και καταγραφής της πρωτόγονης κατάστασης της ψυχής, των άμεσων δεδομένων της συνείδησης, ενότητα των τεχνών σε ένα αρμονικό όλον, συνεργασία της μουσικής με τον Λόγο, τον χορό και τη ζωγραφική, συμπλοκή συμφωνικών και επανερχόμενων μοτίβων -leitmotiv, μείξη του παγανιστικού με τον χριστιανικό μύθο, νασιοναλιστική ιδεολογία, κ.ο.κ. Ο συγγραφέας, με τη χρήση των leitmotiv, αναζητά τη δημιουργία μιας γλώσσας υποβλητικής, για να αποδώσει, όπως ο Βάγκνερ στη μουσική, τη σχέση Ιδέας και Ρυθμού. Ο Βάγκνερ –ως ιδιοφυής μουσουργός αλλά και ως στοχαστής-φιλόσοφος– απασχολεί δημιουργικά τον Καζαντζάκη, ήδη από τα πρώτα πεζά του κείμενα. Η πρόσληψη του Γερμανού μουσουργού γίνεται, κυρίως, μέσα από το έργο του Νίτσε, την πεζογραφία του αισθητισμού (D’ Annunzio, κ.ά), την εμπειρία παραστάσεων του βαγκνερικού μελοδράματος και λιγότερο μέσα από τη γαλλική ή τη γερμανική φιλολογία. Η μελέτη εντάσσεται στη συγκριτολογική κατεύθυνση της σύνδεσης των καλών τεχνών.