Τμήμα Θεατρικών Σπουδών (ΜΔΕ)

Permanent URI for this collection

https://hdl.handle.net/10889/66

Browse

Now showing 1 - 20 of 129

Open Access
Τυπολογία του κωμικού στοιχείου στην Αρχαία Κωμωδία : η περίπτωση των "Βατράχων" του Αριστοφάνη
(2007-10-23T07:08:53Z) Τόμτση, Αικατερίνη; Τσιτσιρίδης, Σταύρος; Τσιτσιρίδης, Σταύρος; Στεφανόπουλος, Θόδωρος; Βαλάκας, Κωνσταντίνος; Tomtsi, Aikaterini
Τμήμα Θεατρικών Σπουδών (ΜΔΕ)
Προσέγγιση της γενικότερης φύσης της έννοιας του κωμικού μέσα από θεωρίες για το γέλιο. Το κωμικό στοιχείο στον Αριστοφάνη και η κοινωνική διάστασή του. Η σοβαρότητα μέσα από την κωμικότητα χάρη στις δυναμικές της κωμικής πειθούς και της καθάρσεως. Οι διαφορετικές μορφές του αριστοφανικού γέλιου - Διαχωρισμός αστείων μεταξύ τριών επιπέδων (οπτικό, προφορικό, δραματουργικό). Στοιχεία κωμικότητας στον λογοτεχνικό αγώνα των δύο τραγικών ποιητών. Το σοβαρό θέμα της γενικότερης παρακμής των ηθών μέσα από την κωμικότητα του αγώνα των δύο ποιητών των "Βατράχων".
Open Access
Ο "έλεος" και ο "φόβος" στο έργο του Αριστοτέλη
(2007-10-23T10:22:23Z) Κωσταρά, Ευφροσύνη; Τσιτσιρίδης, Σταύρος; Στεφανόπουλος, Θεόδωρος; Βαλάκας, Κωνσταντίνος; Τσιτσιρίδης, Σταύρος; Kostara, Effrosyni
Τμήμα Θεατρικών Σπουδών (ΜΔΕ)
Η ερμηνεία του ελέου και του φόβου έχει απασχολήσει ευρέως τους μελετητές στην προσπάθειά τους να κατανοήσουν τον ορισμό της τραγωδίας και να ερμηνεύσουν την έννοια της κάθαρσης. Οι απόψεις είναι πολλές και η έρευνα ανά τους αιώνες δεν έχει καταλήξει σε κάποια κοινώς αποδεκτή θέση. Η ευρύτερη μελέτη άλλων έργων του φιλοσόφου, στα οποία υπάρχουν αναφορές στις δύο έννοιες, αλλά και γενικότερα στις απόψεις του περί παθῶν, είναι άκρως ενδιαφέρουσα, καθώς αποκτούμε ευρύτερη εποπτεία των συλλογισμών και της φιλοσοφικής του σκέψης. Υπό το πρίσμα αυτό στην παρούσα εργασία διερευνώνται και εξετάζονται συγκριτικά διάφορα έργα του Αριστοτέλη, στα οποία υπάρχουν εκτεταμένες ή συντομότερες αναφορές στους δύο όρους, από τη μελέτη των οποίων αντλούνται αρκετά στοιχεία σχετικά με το πώς ο φιλόσοφος αντιλαμβανόταν τις δύο έννοιες σε βιολογικό, κοινωνικό, ψυχολογικό και ηθικό επίπεδο, και προκύπτουν συμπεράσματα ιδιαίτερα χρήσιμα για την ερμηνεία των δύο όρων στην Ποιητική. Αναλυτικότερα η δομή της εργασίας είναι η ακόλουθη: I. Εισαγωγή: Προβληματισμοί και επιμέρους ζητήματα II. Ο έλεος και ο φόβος πριν από τον Αριστοτέλη III. Η πλατωνική κριτική και η αριστοτελική θέση IV. Ο έλεος και ο φόβος στην αριστοτελική Ποιητική V. Απόψεις και ερμηνείες των μελετητών περί ελέου και φόβου στην Ποιητική VI. Ευρύτερη εξέταση του ελέου στο έργο του Αριστοτέλη VII. Ευρύτερη εξέταση του φόβου στο έργο του Αριστοτέλη VIII. Αἰδώς - αἰσχύνη, κατάπληξις - ἔκπληξις: Ανάλυση και συσχετισμός τους με τον έλεο και το φόβο IX. Προσδιορισμός της σχέσης ελέου και φόβου μέσα από τη μελέτη του έργου του Αριστοτέλη X. Σχέση ελέου – φόβου και οἰκείας ἡδονῆς XI. Συμπεράσματα: Η ερμηνεία του ελέου και φόβου στην Ποιητική και η συμβολή σ’ αυτή των άλλων έργων του Αριστοτέλη
Open Access
Το μοτίβο του οίκου των Ατρειδών και των αντικειμένων του στην "Τέταρτη Διάσταση του Γ. Ρίτσου"
(2007-10-25T06:32:52Z) Λύκου, Μαρία; Χάας, Νταϊάνα; Στεφανόπουλος, Θεόδωρος; Τσατσούλης, Δημήτριος; Χάας, Νταϊάνα; Lykou, Maria
Τμήμα Θεατρικών Σπουδών (ΜΔΕ)
Μελέτη και ανάλυση της έννοιας του "οίκου" στην "τέταρτη Διάσταση" του Γ. Ρίτσου σε σχέση και με την αρχαία τραγωδία καθώς και των αντικειμένων του μέσα στον χώρο.
Open Access
Η πρόσληψη του μύθου της Ηλέκτρας στην νεότερη δραματουργία και ποίηση: Jean Giraudoux "Electre", Jean-Paul Sartre "Les Mouches", Marguerite Yourcenar "Electre ou La chute des masques", Γιάννης Ρίτσος "Τέταρτη Διάσταση".
(2007-10-31T07:54:56Z) Παπαδημητρίου, Χρύσα; Χάας, Νταϊάνα; Χάας, Νταϊάνα; Στεφανόπουλος, Θεόδωρος; Αρβανίτη, Αικατερίνη; Papadimitriou, Xrisa
Τμήμα Θεατρικών Σπουδών (ΜΔΕ)
Ύστερα από μια σύντομη εισαγωγή, σχετική με τις καταβολές του μύθου της Ηλέκτρας και της επιλογής του οίκου των Ατρειδών ως θέμα, θα ακολουθήσει ένας συνοπτικός συσχετισμός των ομοιοτήτων-διαφορών των νεότερων έργων, με το αρχαίο ελληνικό πρότυπό τους. Στη συνέχεια, θα μελετηθεί η "ανακατασκευασμένη" πλοκή ως αντανάκλαση του κοινωνικοπολιτικού περιβάλλοντος και του προσωπικού ύφους γραφής του κάθε συγγραφέα. Δεδομένης της τεράστιας έκτασης του θέματος, θα δοθεί έμφαση στον χειρισμό του φόνου, καθώς και στο ζήτημα της τραγικότητας στις νεότερες εκδοχές.
Open Access
Η κάθαρση στην Ποιητική του Αριστοτέλη, στους έλληνες μελετητές
(2007-10-31T08:12:19Z) Ζολώτας, Χριστόφορος; Τσιτσιρίδης, Σταύρος; Στεφανόπουλος, Θεόδωρος; Βαλάκας, Κωνσταντίνος; Τσιτσιρίδης, Σταύρος; Zolotas, Xristoforos
Τμήμα Θεατρικών Σπουδών (ΜΔΕ)
Μελέτη της Κάθαρσης σε άλλους συγγραφείς της αρχαιότητας. Παρουσίαση της δομικής ερμηνείας,της διανοητικής ερμηνείας, της ηθικό-αισθητικής ερμηνείας και της ιατρικής ερμηνείας.Ενώ στην συνέχεια αναλύονται οι απόψεις των ελλήνων μελετητών: Βερναρδάκη,Συκουτρή, Παπανούτσου,Ράμφου και Σηφάκη
Open Access
Σκηνοθετικές ενδείξεις και σκηνικά προβλήματα στις "Βάκχες" του Ευριπίδη
(2007-11-06T10:48:14Z) Ρενιέρη, Μαρία; Στεφανόπουλος, Θεόδωρος; Τσιτσιρίδης, Σταύρος; Βαλάκας, Κωνσταντίνος; Στεφανόπουλος, Θεόδωρος; Renieri, Maria
Τμήμα Θεατρικών Σπουδών (ΜΔΕ)
Στην παρούσα μελέτη οι Βάκχες εξετάζονται ως θεατρικό κείμενο, το οποίο δυνάμει περιέχει τη σκηνική του πραγμάτωση. Η τραγωδία αναλύεται με σκοπό να εντοπιστούν οι σκηνοθετικές ενδείξεις και τα πιθανά σκηνικά προβλήματα και να αναδειχθεί η σχέση και η αλληλεπίδραση κειμένου και παράστασης.
Open Access
Σημασίες του θέματος του λόγου στη Μήδεια του Ευριπίδη
(2007-11-15T10:43:14Z) Οικονόμου, Αρετή; Βαλάκας, Κωνσταντίνος; Βαλάκας, Κωνσταντίνος; Στεφανόπουλος, Θεόδωρος; Haas, Diana; Oikononmou, Areti
Τμήμα Θεατρικών Σπουδών (ΜΔΕ)
Θεωρώντας τη «Μήδεια» ως μια τραγωδία λόγου, θα ερευνηθεί στην παρούσα εργασία η σχέση κυρίως της πρωταγωνίστριας με τις ποικίλες μορφές της γλώσσας συμπεριλαμβανομένου ακόμα του «λόγου», του μύθου, δηλαδή των περιπετειών της με τον Ιάσονα. Πιο συγκεκριμένα, έμφαση θα δοθεί στις μορφές του λόγου με πολιτισμικό σημασιολογικό φορτίο, όπως η ικεσία, ο όρκος, ο χρησμός, η επίκληση των θεών, η κατάρα. Ακόμα, θα εξεταστεί ο λόγος ως μέσο πειθούς καθώς και οι τρόποι πειθούς, δηλαδή ο λόγος ως ρητορικό φαινόμενο. Ιδιαίτερη αναφορά θα γίνει στον κατ’ εξοχήν ευριπίδειο ρητορισμό που διέπει τον αγώνα λόγου. Επίσης, μέσα από τη γλώσσα των ηρώων θα βγάλουμε συμπεράσματα για το χαρακτήρα τους και τις ψυχολογικές τους διακυμάνσεις.
Open Access
Αλέξης Μινωτής : η κριτική πρόσληψη των τραγωδιών που σκηνοθέτησε από το 1955 έως το 1964 στο Εθνικό Θέατρο υπό τη διεύθυνση του Αιμ. Χουρμούζιου. Σύγκριση της πρόσληψης με την αντίληψη του σκηνοθέτη για το "ανέβασμα" της τραγωδίας, όπως διαμορφώνεται από τις μελέτες του
(2008-09-17T07:52:21Z) Καλαμάκη, Αναστασία; -, -
Τμήμα Θεατρικών Σπουδών (ΜΔΕ)
-
Open Access
Μορφές πολεμιστών σε αρχαιόθεμους μονολόγους της Τέταρτης Διάστασης του Γιάννη Ρίτσου : oμοιότητες και διαφορές με τα αρχαία πρότυπα
(2009-01-26T11:32:07Z) Σαπουτζάκη-Αργυράκη, Μαργαρίτα; Haas, Dianna; Haas, Dianna; Τσιτσιρίδης, Σταύρος; Τσατσούλης, Δημήτρης; Sapoutzaki-Argyraki, Margarita
Τμήμα Θεατρικών Σπουδών (ΜΔΕ)
Η παρούσα εργασία επιχειρεί να μελετήσει και να αναδείξει τα ιδιαίτερα γνωρίσματα του χαρακτήρα και της συμπεριφοράς τριών, από τους πλέον εμβληματικούς πολεμιστές της αρχαιότητας, όπως ο Γιάννης Ρίτσος, σύμφωνα με την κοσμοαντίληψή του τα έχει διαμορφώσει και να εντοπίσει τις όποιες ομοιότητες ή διαφορές, με τα αρχαία πρότυπά τους. Πρόκειται, συγκεκριμένα, για τον Αγαμέμνονα, βασιλιά του Άργους και αρχιστράτηγο της Τρωικής εκστρατείας, τον Φιλοκτήτη, κάτοχο του τόξου του Ηρακλή και περίφημο τοξότη και τον Αίαντα, τον δεύτερο μετά τον Αχιλλέα σε δύναμη πολεμιστή των Αχαιών, που πρωταγωνιστούν σε τρεις από τους αρχαιόθεμους μονολόγους της Τέταρτης Διάστασης του Γιάννη Ρίτσου. Οι αρχαίες ελληνικές τραγωδίες που αποτελούν τα πρότυπα για την διερεύνηση των ανωτέρω στοιχείων είναι: ο Αγαμέμνων του Αισχύλου από την τριλογία του Ορέστεια, και ο Φιλοκτήτης και ο Αίας του Σοφοκλή. Το βασικό συμπέρασμα που προκύπτει είναι ότι, ο Ρίτσος έχοντας ως βάση αφ΄ενός όσα η μυθική παράδοση αναφέρει γι΄ αυτούς και αφ’ ετέρου όσα η δραματική ποίηση διαμορφώνει, παρουσιάζει τους συγκεκριμένους πολεμιστές χτίζοντας το χαρακτήρα τους κάτω από ένα διαφορετικό και ουσιαστικά ανατρεπτικό πρίσμα. Οι ήρωες- πολεμιστές των συγκεκριμένων μονολόγων είναι ταυτόχρονα, και τα πρόσωπα των γνωστών μας από την μυθολογία καταστάσεων, αλλά και σύγχρονοί μας, καθημερινοί άνθρωποι. Σε σημαντικό, μάλιστα, βαθμό, μόνο τα σχόλια του ίδιου του συγγραφέα αποτελούν για μας τα ορόσημα που τοποθετούν χρονικά τη δράση τους μέσα στο ποίημα. Όμως ακόμα και αν ο μύθος αναποδογυρίζεται εντελώς, οι όποιες αλλαγές προκύπτουν, γίνονται πάντα στο εσωτερικό του δοσμένου καμβά. Ουσιαστικά δηλαδή παρουσιάζονται σαν διαφορετικές ερμηνείες των ίδιων προσώπων με εκείνα της δραματικής ποίησης. Εντέλει, ο μύθος εξακολουθεί να υπάρχει και εκείνο που αλλάζει δεν είναι παρά η οπτική γωνία από την οποία ο Ρίτσος φωτίζει τη συμπεριφορά των πολεμιστών ηρώων του. Μια οπτική γωνία τέτοια, που εκφράζει τις φιλοσοφικές και ιδεολογικές του αντιλήψεις, τα προσωπικά του βιώματα, τις απόψεις του γενικά γύρω από τα σοβαρά προβλήματα της σύγχρονης ιστορικής πραγματικότητας.
Open Access
Η λειτουργία της αισχρολογίας στους Αχαρνής και την Ειρήνη του Αριστοφάνη
(2009-01-26T11:49:38Z) Τάσσης, Βασίλης; Τσιτσιρίδης, Σταύρος; Στεφανόπουλος, Θεόδωρος; Βαλάκας, Κωνσταντίνος; Τσιτσιρίδης, Σταύρος; Tassis, Vasilis
Τμήμα Θεατρικών Σπουδών (ΜΔΕ)
Στην εργασία αυτή εξετάζεται η λειτουργία της αισχρολογίας στους Αχαρνής και την Ειρήνη του Αριστοφάνη. Οι δύο κωμωδίες επιλέχτηκαν επειδή έχουν κοινό θέμα, την αναζήτηση της ειρήνης από έναν Αθηναίο αγρότη και διακρίνονται σαφώς σε δύο μέρη: αυτό του πολέμου και αυτό της ειρήνης. Μέσα από την σύγκριση των παρόμοιων σκηνών αποδεικνύεται ότι η χρήση της αισχρολογίας είναι διαφορετική στα δύο έργα: στους Αχαρνής εξαρτάται περισσότερο από τον χαρακτήρα του Δικαιόπολη και είναι ευθεία και επιθετική, ενώ στην Ειρήνη είναι πιο εκλεπτυσμένη και σχεδόν καθόλου επιθετική. Αυτό οφείλεται στο ότι η Ειρήνη διδάχτηκε όταν οι αντίπαλες παρατάξεις του Πελοποννησιακού πολέμου ήσαν έτοιμες να συνάψουν ειρήνη, ενώ το 425 π.Χ., που διδάχτηκαν οι Αχαρνής, η ειρήνη φαινόταν πολύ μακρινή. Το συμπέρασμα είναι ότι ο Αριστοφάνης σε κάθε κωμωδία χειρίζεται με διαφορετικό τρόπο την αισχρολογία, η οποία αναδεικνύεται σε στοιχείο της τέχνης του στενά δεμένο με την πλοκή και αποκαλυπτικό του χαρακτήρα των δραματικών προσώπων.
Open Access
Επικά και άλλα παραδοσιακά στοιχεία στις Τραχινίες του Σοφοκλή
(2009-01-26T12:11:01Z) Καλή, Ελένη; Βαλάκας, Κωνσταντίνος; Βαλάκας, Κωνσταντίνος; Στεφανόπουλος, Θεόδωρος; Αρβανίτη, Αικατερίνη; Kali, Eleni
Τμήμα Θεατρικών Σπουδών (ΜΔΕ)
Αντικείμενο αυτής της μελέτης είναι οι Τραχίνιες του Σοφοκλή και ο τρόπος με τον οποίο ο τραγικός ποιητής επενέργησε τόσο σ΄ επίπεδο μύθου όσο και σ΄ επίπεδο γλωσσικού ύφους επάνω στο υλικό μυθολογικό και λογοτεχνικό, που παρέλαβε και γνώριζε πολύ καλά, προκειμένου να οργανώσει τον ολότελα δικό του ποιητικό λόγο και να πλάσει τον ολότελα δικό του τραγικό κόσμο. Πιο συγκεκριμένα, στο πρώτο κεφάλαιο επιχειρείται μία διακειμενική προσέγγιση του τέλους που επέλεξε για τον Ηρακλή ο Σοφοκλής στις Τραχίνιες του σε σχέση με τον θάνατο και την αποθέωση του μεγάλου ήρωα, όπως παρουσιάζονται στα Ομηρικά Έπη και στον Γυναικῶν Κατάλογο του Ησιόδου. Ο Σοφοκλής ξεπερνά τους προκατόχους του επικούς ποιητές και καινοτομεί καθώς ο θάνατος και η αποθέωση του Ηρακλή δεν είναι μία κατάσταση συντελεσμένη, όπως στον Όμηρο και τον Ησίοδο, αλλά μία ενέργεια σε εξέλιξη: παρακολουθούμε επί σκηνής έναν νέο θεό εν τη γενέσει του. Βλέπουμε τον μεγάλο εκπολιτιστή ήρωα περνώντας μέσα από τον έσχατο πόνο ένα ακριβώς βήμα πριν γίνει ένας νέος θεός δίπλα στους παραδοσιακούς θεούς του Ολύμπου. Τι συμβαίνει όμως στις Τραχίνιες με την ανθρώπινη πλευρά του μεγάλου Ηρακλή; Το δεύτερο κεφάλαιο αυτής της εργασίας επικεντρώνεται στο νόστο του ανθρώπου – Ηρακλή. Ο Σοφοκλής χτίζει αυτόν το νόστο επάνω σε δύο άλλους διάσημους νόστους προκατόχων του ποιητών, τον ομηρικό νόστο του Οδυσσέα και τον αισχύλειο νόστο του Αγαμέμνονα. Ο σοφόκλειος Ηρακλής επιστρέφει ως πολύπαθος Οδυσσέας για να μεταμορφωθεί και να εξοντωθεί λίγο αργότερα ως αισχύλειος Αγαμέμνονας. Όταν στις Τραχίνιες ο νόστος του Ηρακλή ολοκληρωθεί, ο μεγάλος Πανελλήνιος ήρωας δεν θα είναι πια ούτε Οδυσσέας ούτε Αγαμέμνων αλλά ένας νέος ήρωας, ένας ήρωας τραγικός. Λίγο πριν ο Ηρακλής χαθεί μέσα στις φλόγες και γίνει ένας νέος θεός, είναι υποχρεωμένος να φέρει εις πέρας έναν τελευταίο άθλο: είναι υποχρεωμένος να πραγματοποιήσει μία δύσκολη και απαραίτητη μετάβαση από έναν αρχαϊκό ηρωισμό λαγνείας, φυσικής δύναμης και αιματοχυσίας, τον ηρωισμό του παλιού επικού κόσμου, σ’ έναν ηρωισμό πραγματικά τραγικό. Ο Ηρακλής των Τραχινίων αποδεικνύεται ένας νέος τύπος ανθρώπου - ήρωα ο οποίος νικά τον πιο άγριο εχθρό, τα τέρατα που κρύβονται μέσα στην ίδια την ανθρώπινη φύση του. Αυτός είναι ο ηρωισμός ο οποίος ίσως βρει μία τιμημένη θέση μέσα στην πόλη.
Open Access
Η Άρτεμη στις σωζόμενες τραγωδίες του Ευριπίδη
(2009-01-26T12:15:22Z) Βελλιανίτη, Ελένη; Βαλάκας, Κωνσταντίνος; Βαλάκας, Κωνσταντίνος; Στεφανόπουλος, Θεόδωρος; Αρβανίτη, Κατερίνα
Τμήμα Θεατρικών Σπουδών (ΜΔΕ)
Ο ρόλος της Αρτέμιδος στον Ιππόλυτο και στις δυο Ιφιγένειες. Αναφορά σε σποραδικές εμφανίσεις στις υπόλοιπες τραγωδίες. Άρτεμη πολυσύνθετη θεότητα. Θεά των ορίων, γεωγραφικών και ψυχολογικών.
Open Access
Σκηνικά προβλήματα στους Βατράχους του Αριστοφάνη
(2009-02-09T09:26:22Z) Σακελλαροπούλου, Φωτεινή; Τσιτσιρίδης, Σταύρος; Στεφανόπουλος, Θεόδωρος; Βαλάκας, Κωνσταντίνος; Τσιτσιρίδης, Σταύρος; Sakellaropoulou, Fotini
Τμήμα Θεατρικών Σπουδών (ΜΔΕ)
Η παρούσα μελέτη ασχολείται με τα σκηνικά προβλήματα που προκύπτουν από την έναρξη των Βατράχων ως και την σκηνή της Έμπουσας (στ.1-305). Εξετάζονται διεξοδικά οι σκηνές με τον γάιδαρο του Ξανθία, την βάρκα του Χάρωνος, το χορό των βατράχων και το φάντασμα της Έμπουσας, όπως πιθανόν να παραστάθηκαν στα Λήναια το 405 π.Χ., χωρίς να παραλείπονται προτάσεις σε επιμέρους σκηνικά προβλήματα που ενυπάρχουν στις παραπάνω σκηνές, όπως η σκηνή με το Πτώμα.
Open Access
Ο μύθος της Ιφιγένειας στον Ζ. Ρακίνα, στον Γ. Ρίτσο και στη σύγχρονη ποίηση
(2009-03-17T10:55:54Z) Jovanovic, Jelena; Haas, Dianna; Haas, Dianna
Τμήμα Θεατρικών Σπουδών (ΜΔΕ)
Ο σκοπός της εργασίας αυτής, εν τω μεταξύ, ήταν να καταλάβουμε από πού προέρχεται το ενδιαφέρον για τον μύθο της Ιφιγένειας στα έργα διαφορετικών συγγραφέων και εποχών. Όπως έχουμε ήδη πει, αυτός ο μύθος υπήρχε στην αρχαιότητα, όταν οι ανθρωποθυσίες ήταν μάλλον γεγονός. Έπειτα ο μύθος της Ιφιγένειας περιέλαβε και την σχέση μεταξύ θεών και ανθρώπων, την κρίσιμη στιγμή μιας μεγάλης και σχεδόν απίθανης απόφασης, όπως και την πολιτική (θυσία της κόρης για ένα «ανώτερο» πολιτικό σκοπό) και την οικογενειακή σφαίρα των ηρώων (σχέση πατέρα-κόρη, άντρα-γυναίκα και των δυο αδελφών). Δηλαδή, αυτός ο μύθος καλύπτει πολλά πεδία ταυτοχρόνως και μάλλον σ` αυτό το γεγονός οι συγγραφείς έβρισκαν μεγάλη έμπνευση. Στις τραγωδίες του Ιφιγένεια η εν Αυλίδι και Ιφιγένεια η εν Ταύροις, ο Ευριπίδης διασταύρωσε την παράδοση, το πολιτικό και το οικογενειακό επίπεδο. Η προσωπική τραγωδία του Αγαμέμνονα βρίσκεται στο γεγονός ότι αυτός είναι και αρχηγός του ελληνικού στρατού, αλλά και πατέρας. Όμως, πρέπει να διαλέξει ένα από αυτά τα δυο. Το να πάρει μια τέτοια απόφαση κάνει τον χαρακτήρα του βαθιά τραγικό. Σ` αυτήν την ιστορία ο Ρακίνας προσέθεσε ένα ερωτικό τρίγωνο (ο Αχιλλέας, η Εριφύλη και η Ιφιγένεια) και έδωσε περισσότερη έμφαση στην ψυχολογική διάσταση των χαρακτήρων. Ο Γάλλος δραματουργός έμεινε σχετικά κοντά στον μύθο, αλλά μέσα στα πλαίσια των κανόνων την εποχής του κλασικισμού. Αυτό βλέπουμε σαφώς στον πρόλογο της τραγωδίας του Ιφιγένεια. Ο Γκαίτε έθεσε στο έργο του το πάντα επίκαιρο θέμα – του ανθρώπου που είναι δέσμιος μεταξύ του χαρακτήρα, της μοίρας και των αισθημάτων του. Ο Ρίτσος διαπραγματεύτηκε τον μύθο της Ιφιγένειας στην σύγχρονη εποχή, εκφράζοντας έτσι την πολιτικό-κοινωνική άποψή του για τα επίκαιρα θέματα. Η Ιφιγένειά του είναι μια σύγχρονη γυναίκα που ζει στην σύγχρονη Ελλάδα, αλλά ταυτοχρόνως διατηρεί τα γνωστά μυθολογικά χαρακτηριστικά της. Πρέπει να σημειωθεί ότι ίσως για τους σημερινούς ποιητές η Ιφιγένεια θα αποτελούσε ενδιαφέροντα χαρακτήρα και από την φεμινιστική πλευρά. Κανείς μπορεί να την αντιληφθεί ως θύμα ενός πατριαρχικού συστήματος και μιας σύγκρουσης συμφερόντων μεταξύ του πατέρα και του άντρα της, στην οποία κυριαρχεί το αντρικό στοιχείο. Αυτή θα μπορούσε να είναι μια σύγχρονη πρόσληψη της θυσίας της Ιφιγένειας, αλλά κατά τη γνώμη μου παραμένει το ερώτημα πόσο αυτή θα εστιαζόταν στον αρχετυπικό μύθο και πόσο στις προσωπικές απόψεις των ποιητών με μια τέτοια προσέγγιση. Δεν υπάρχει μια ολοκληρωμένη απάντηση για ποιόν λόγο κάποιες εποχές πραγματεύονται τον μύθο της Ιφιγένειας και κάποιες άλλες όχι. Μεταξύ του Ευριπίδη και του Ρακίνα μεσολαβούν είκοσι δυο αιώνες, μεταξύ του Ρακίνα και του Γκαίτε ένας, ενώ μεταξύ του Γκαίτε και του Ρίτσου δυο αιώνες. Μήπως περιμέναμε τόσο πολύ για την Ιφιγένεια του Ρακίνα λόγω της εμφάνισης του χριστιανισμού και της μεσαιωνικής λογοτεχνίας; Σ` αυτήν την περίοδο ταιριάζει πιο πολύ η ιστορία του Αβραάμ και του Ισαάκ, στην οποία δεν υπάρχει το ψυχολογικό κίνητρο των χαρακτήρων, η αμφιβολία, το δίλημμα, δηλαδή αυτό που αποτελεί μια ουσιαστική τραγικότητα. Όμως δεν υπάρχει μια τελική απάντηση σ` αυτό το ζήτημα, όπως και δεν μπορούμε να παραβλέψουμε πώς ο μύθος της Ιφιγένειας θα γίνεται αντικείμενο διαπραγμάτευσης στην τέχνη του μέλλοντος. Πάντως, είναι γεγονός ότι το ενδιαφέρον γι` αυτό το μοτίβο διατηρήθηκε στους διαφορετικές εποχές. Ολοκληρώνω την μελέτη αυτή με τα λόγια του Ρακίνα: «Στα έργα των ποιητών, δεν υπάρχει τίποτα που να είναι πιο φημισμένο από τη θυσία της Ιφιγένειας.»
Open Access
Μοιχαλίς (P. Oxy. III 413 verso) : εισαγωγή, μετάφραση, ερμηνευτικό υπόμνημα
(2009-05-05T09:05:22Z) Γκότσης, Γιάννης; Στεφανόπουλος, Θεόδωρος; Τσιτσιρίδης, Σταύρος; Αρβανίτη, Αικατερίνη; Στεφανόπουλος, Θεόδωρος; Gotsis, Giannis
Τμήμα Θεατρικών Σπουδών (ΜΔΕ)
Η Μοιχαλίς ή Μοιχεύτρια αποτελεί ένα από τα δεκαέξι παπυρικά αποσπάσματα ανώνυμων λαϊκών Μίμων που σώζονται από την ύστερη αρχαιότητα. Η σύνθεσή της χρονολογείται στον 2ο αι. μ.Χ. και θεωρείται σύγχρονη με την γραφή του παπύρου (P. Oxy. 413verso). Πρόκειται για κείμενο πεζό, γραμμένο στην ελληνιστική κοινή. Σκοπός της εργασίας είναι να αναδείξει τις λογοτεχνικές αξιώσεις που εγείρει ο υπό πραγμάτευση Μίμος είτε μέσω της ανάδειξης των γλωσσικών και δομικών αρετών του είτε μέσω της επισήμανσης των σχέσεων του, θεματολογικών κυρίως αλλά και γλωσσικών, με λογοτεχνικά κείμενα, ιδίως δε με την Ζηλότυπο του Ηρώδα. Περιέχεται εισαγωγή, κείμενο με κριτικό υπόμνημα, μετάφραση και ερμηνευτικό υπόμνημα.
Open Access
Οι μεταλλαγές του Θησέα στο έργο του Ευριπίδη
(2009-08-19T08:00:45Z) Παπαλεωνιδοπούλου, Νικολίτσα; Βαλάκας, Κωνσταντίνος; Στεφανόπουλος, Θεόδωρος; Τσιτσιρίδης, Σταύρος; Βαλάκας, Κωνσταντίνος; Papaleonidopoulou, Nikolitsa
Τμήμα Θεατρικών Σπουδών (ΜΔΕ)
Οι μεταλλαγές του Θησέα στο έργο του Ευριπίδη είναι προϊόντα της δυναμικής διαπραγμάτευσης που ο δημιουργός επιφυλάσσει στην παραδοσιακή εικόνα του μυθικού ήρωα. Συνιστούν μια μορφή που αναγκαστικά διαβάζεται σε όλη την κλίμακα των ιδεολογικών της αποχρώσεων, πρωτογενώς ωστόσο υπαγορεύεται αυστηρά από τις δραματουργικές ανάγκες του εκάστοτε έργου. Στόχος της παρούσας εργασίας είναι περισσότερο να δείξει τη δραματουργική λειτουργικότητα των διαδοχικών μεταλλαγών του ήρωα, παρά να την αποδώσει σε συνειδητές, ιδεολογικές μεθοδεύσεις του Ευριπίδη. Περισσότερο να περιγράψει την αναγκαιότητά τους και μόνο εν συνεχεία να εξετάσει τις όποιες ιδεολογικές μεταμορφώσεις αποτυπώνει για την εποχή του το ευριπίδειο έργο.
Open Access
Γυναικεία πρόσωπα και χοροί στις Χοηφόρους του Αισχύλου, στην Ηλέκτρα του Σοφοκλή και στην Ηλέκτρα του Ευριπίδη
(2009-10-26T08:28:46Z) Μηνιώτη, Ναταλία; Βαλάκας, Κώστας; Αρβανίτη, Κατερίνα; Τσιτσιρίδης, Σταύρος; Βαλάκας, Κώστας; Minioti, Natalia
Τμήμα Θεατρικών Σπουδών (ΜΔΕ)
Στόχος αυτής της εργασίας είναι να ερευνήσει τα γυναικεία δραματικά πρόσωπα της αρχαίας ελληνικής τραγωδίας όπως παρουσιάζονται μέσα από τους χορούς και από τη μορφή της Ηλέκτρας στις Χοηφόρους του Αισχύλου, την Ηλέκτρα του Σοφοκλή και την Ηλέκτρα του Ευριπίδη. Το ουσιαστικό ζήτημα εντοπίζεται κυρίως στα διαφορετικά χαρακτηριστικά που φέρουν τα γυναικεία δραματικά πρόσωπα σε σύγκριση με τα αντίστοιχα ανδρικά καθώς επίσης και τα διαφορετικά ποιοτικά στοιχεία που έχουν τα μέλη του χορού σε σχέση με τα μεμονωμένα δραματικά πρόσωπα.
Open Access
Η Ινώ του Ευριπίδη
(2009-10-26T08:29:01Z) Δημοπούλου, Γεωργία; Στεφανόπουλος, Θεόδωρος; Βαλάκας, Κωνσταντίνος; Τσιτσιρίδης, Σταύρος; Στεφανόπουλος, Θεόδωρος; Dimopoulou, Georgia
Τμήμα Θεατρικών Σπουδών (ΜΔΕ)
Στην παρούσα εργασία επιχειρείται μια παρουσίαση των είκοσι έξι σωζόμενων αποσπασμάτων (TrGF2 frg.398-423) της Ευριπίδειας Ινώς. Αρχικά μελετάται ο μύθος. Στη συνέχεια εξετάζονται οι αναφορές στην Ινώ τόσο μέσα στη δραματική παραγωγή του Ευριπίδη όσο και στα έργα των άλλων τραγικών. Αξιοποιείται ο τέταρτος μύθος του Υγίνου, καθώς θεωρείται ότι αυτός δίνει σε γενικές γραμμές την πλοκή της ευριπίδειας Ινώς. Επίσης, η μελέτη εστιάζει στη χρονολόγηση, τον τόπο, τα του δράματος πρόσωπα, το χορό και την ανασύνθεση του έργου. Τέλος, επιχειρείται μια μετάφραση των αποσπασμάτων ακολουθώντας το κείμενο, όπως αυτό παραδίδεται από τον καθηγητή Kannicht.
Open Access
O ρόλος της Ηλέκτρας σε σχέση με το θέμα της μητροκτονίας όπως αναπτύσσεται σκηνικά στις προσεγγίσεις του Δημήτρη Ροντήρη, του Καρόλου Κουν, του Ανδρέα Βουτσινά, του Μιχαήλ Μαρμάρινου και του Δημήτρη Μαυρίκιου
(2009-10-26T08:30:08Z) Αβούρη, Πηνελόπη; Αρβανίτη, Αικατερίνη; Στεφανόπουλος, Θεόδωρος; Βαλάκας, Κωνσταντίνος; Αρβανίτη, Αικατερίνη; Avouri, Penelope
Τμήμα Θεατρικών Σπουδών (ΜΔΕ)
O ρόλος της Ηλέκτρας σε σχέση με το θέμα της μητροκτονίας όπως αναπτύσσεται σκηνικά στις προσεγγίσεις του Δημήτρη Ροντήρη, του Καρόλου Κουν, του Ανδρέα Βουτσινά, του Μιχαήλ Μαρμάρινου και του Δημήτρη Μαυρίκιου.
Open Access
Η μέθοδος προσέγγισης της αττικής τραγωδίας από τον ακαδημαϊκό–σκηνοθέτη Σπ. Α. Ευαγγελάτο όπως προκύπτει από τη μελέτη τεσσάρων παραγωγών του (Βάκχες 1993, Ιφιγένεια εν Ταύροις 1997, Ίων 1996, Ελένη 1999) για το Αμφι–Θέατρο και σε σχέση με την κριτική υποδοχή τους
(2009-11-02T07:52:47Z) Βαρδή, Ελένη; Αρβανίτη, Αικατερίνη; Τσιτσιρίδης, Σταύρος; Βαλάκας, Κωνσταντίνος; Αρβανίτη, Αικατερίνη; Vardi, Eleni
Τμήμα Θεατρικών Σπουδών (ΜΔΕ)
Η περίπτωση του συγκεκριμένου σκηνοθέτη κεντρίζει το ερευνητικό ενδιαφέρον κυρίως λόγω της διπλής ταυτότητάς του, ως πανεπιστημιακού δασκάλου και θεατρανθρώπου ταυτόχρονα, γεγονός που επηρεάζει σημαντικά και τη σκηνική μέθοδο και τον τρόπο προσέγγισης που χρησιμοποιεί στο εκάστοτε ανέβασμα έργου της αττικής δραματουργίας. Συνεπώς ένας από τους στόχους της παρούσας μεταπτυχιακής διπλωματικής εργασίας ήταν η ανίχνευση αυτού του ιδιαίτερου τρόπου σκηνικής αναβίωσης του αρχαίου δράματος που βασίζεται στη διπλή προσέγγιση: του ακαδημαϊκού που μελετά σε βάθος όλες τις πτυχές του κειμένου, και του σκηνοθέτη που κατέχει την τέχνη και το όραμα του καλλιτέχνη. Παράλληλα, εξαρχής στην παρούσα εργασία η αφετηρία και το βάρος της έρευνας, της μελέτης και της αποτίμησης-αξιολόγησης επικεντρώθηκε στη σκηνική προσέγγιση των τεσσάρων ευριπίδειων έργων από τον Ευαγγελάτο, και όχι σε μια εμβριθή φιλολογική ανάλυσή τους. Βασικότερος στόχος υπήρξε η εξαγωγή γενικότερων συμπερασμάτων για τον τρόπο που αντιμετωπίζει σκηνικά ο Ευαγγελάτος το ανέβασμα της αρχαίας τραγωδίας με αφορμή το παράδειγμα τεσσάρων έργων του Ευριπίδη. Οι παραστάσεις του Ευαγγελάτου που μελετήθηκαν και αναλύονται εδώ προκάλεσαν κάποιες φορές διφορούμενα σχόλια κριτικών και κοινού και αυτός ήταν ένας από τους λόγους για τους οποίους επιλέχτηκαν. Η εργασία δομείται με τον ακόλουθο τρόπο: Η κάθε τραγωδία προσεγγίζεται χωριστά (με βάση τη χρονολογική σειρά με την οποία παρουσιάστηκε το κάθε έργο ξεκινώντας από το 1993) με έμφαση τόσο σε επιμέρους στοιχεία (π.χ. ερμηνεία πρωταγωνιστικών προσώπων και χορού, σκηνογραφική και ενδυματολογική προσέγγιση, μουσική, μετάφραση) όσο και στη γενικότερη μελέτη της αντίληψης του σκηνοθέτη. Επίσης εξετάζεται και η συμβολή όλων των παραγόντων στην επίτευξη των σκηνοθετικών στόχων. Ουσιαστικό τμήμα της εργασίας αποτελεί η αποτίμηση της σκηνικής προσέγγισης του κάθε έργου, όπως προκύπτει από την παρακολούθηση των βιντεοσκοπημένων παραστάσεων και την κριτική υποδοχή των εν λόγω σκηνοθεσιών. Στο τελευταίο κεφάλαιο καταγράφονται τα συμπεράσματα για τα χαρακτηριστικά της σκηνικής προσέγγισης του Ευαγγελάτου στην αρχαία τραγωδία.