Τμήμα Φιλολογίας (Δημοσ. Π.Π. σε περιοδικά)

Permanent URI for this collection

https://hdl.handle.net/10889/2167

Browse

Now showing 1 - 20 of 43

Open Access
Mορφικές μεταρρυθμίσεις στην ελληνική ποίηση του τέλους του 19ου και των αρχών του 20ού αιώνα
Κατσιγιάννη, Άννα; Katsigianni, Anna
Τμήμα Φιλολογίας (Δημοσ. Π.Π. σε περιοδικά)
Στην ποίηση η αλλαγή της ευαισθησίας, ήδη από τις αρχές του 19ου αι., συνεπάγεται τη ρήξη όχι μόνο με το λογοτεχνικό λεξιλόγιο του παρελθόντος αλλά και με τις μορφές που καθόριζαν και υπέβαλλαν τον τρόπο έκφρασης. Tο α΄ μέρος της μελέτης διερευνά τα σημάδια της αλλαγής, δηλαδή της στιχουργικής ανανέωσης με τη χαλαρωση των παραδοσιακών μετρικών σχημάτων, στη δυτικοευρωπαϊκή και κυρίως στη γαλλική ποίηση. Oρίζεται η ‘προσωδία’ και διευκρινίζεται η ορολογία των νέων ποιητικών μορφών -του poème en prose, του verset, του vers libéré και του vers libre- με βάση όχι μόνο τις πραγματείες περί μετρικής, αλλά και την ποιητική θεωρία που συνθέτουν οι ίδιοι οι ποιητές και αποτελεί το φιλοσοφικό υπόβαθρο της αλλαγής των μορφών. Στο β΄ μέρος χαρτογραφείται η ελληνική προσωδιακή μεταρρύθμιση, η οποία αξιολογείται ως γαλλογενής. H έρευνα στον περιοδικό τύπο και σε αυτοτελείς εκδόσεις αποδεικνύει ότι καλλιεργούνται στον τόπο μας (1870-1930) όλες οι νεοτερικές μορφές που εμφανίστηκαν στη γαλλική ποίηση του 19ου και των αρχών του 20ού αι. Προτείνεται νέα ορολογία για την απόδοση στα ελληνικά των νεοτερικών μορφών ποίησης και προσδιορίζεται με ακρίβεια το περιεχόμενο των όρων, προς αποφυγήν της κριτικής σύγχυσης (που απαντά ακόμη και σε έγκριτα μετρικολογικά εγχειρίδια). Σε Παράρτημα ανθολογούνται πρώιμα νεοελληνικά πεζόμορφα ποιήματα· ποιήματα σε ελευθερωμένο και πεζό στίχο, καθώς, τέλος, και κάποια ποιήματα που συνιστούν ακραίες μοντερνιστικές εκδοχές της νεοελληνικής ποίησης.
Open Access
Οι πρώτες ελληνικές μεταφράσεις του Florian
Αθήνη, Στέση; Athini, Stessi
Τμήμα Φιλολογίας (Δημοσ. Π.Π. σε περιοδικά)
--
Open Access
"Χωρίς να κοιτάς το χάρτη" : γεωγραφίες της μνήμης και η ρητορική της διχοτόμησης στην τουρκοκυπριακή ποίηση
Κατσιγιάννη, Άννα; Katsigianni, Anna
Τμήμα Φιλολογίας (Δημοσ. Π.Π. σε περιοδικά)
--
Open Access
Σκιαγραφώντας το πορτρέτο της νεοελληνικής κριτικής
Κατσιγιάννη, Άννα; Katsigianni, Anna
Τμήμα Φιλολογίας (Δημοσ. Π.Π. σε περιοδικά)
Mελέτη - απάντηση σε κριτικό σημείωμα του Nίκου Mαυρέλου, δημοσιευμένο στο τεύχος 8 του περιοδικού Mικροφιλολογικά. Eλέγχεται το εν λόγω σημείωμα για γραμματολογικές ανακρίβειες και ελλιπή βιβλιογραφική ενημέρωση. Διευκρινίζονται ζητήματα ορολογίας και παραναγνώσεις παλαιότερων δημοσιευμάτων μου από τον μελετητή.
Open Access
Questions liées à la traduction de la prose narrative en grec moderne (1780-1800)
Αθήνη, Στέση; Athini, Stessi
Τμήμα Φιλολογίας (Δημοσ. Π.Π. σε περιοδικά)
--
Open Access
Αναγραμματισμένο σκοτάδι : κατοπτρισμός της μνήμης στη γραφή (Ευριπίδης Γαραντούδης, Από το Μεθεόρτιο ή Lyrica. Ποίημα σε 33 μέρη στο Ονειρεύτηκα τη Genova)
Κατσιγιάννη, Άννα; Katsigianni, Anna
Τμήμα Φιλολογίας (Δημοσ. Π.Π. σε περιοδικά)
--
Open Access
Τα προεπαναστατικά φιλολογικά περιοδικά : εκδοχές διαλόγου με τις ξένες γραμματείες
Αθήνη, Στέση; Athini, Stessi
Τμήμα Φιλολογίας (Δημοσ. Π.Π. σε περιοδικά)
--
Open Access
Ιωάννης Καρατζάς ο Κύπριος και Αθανάσιος Ψαλίδας. Τα αποτελέσματα μιας πιθανής συνεργασίας
Αθήνη, Στέση; Athini, Stessi
Τμήμα Φιλολογίας (Δημοσ. Π.Π. σε περιοδικά)
--
Open Access
Ο Β. Μιχαηλίδης αν είχε λόγια παιδεία δεν θα είχε αναδειχθεί μείζων ποιητής. "Βασίλης Μιχαηλίδης, Επιλεγμένα ποιήματα, επιμέλεια Λευτέρης Παπαλεοντίου, εκδόσεις ‘Μικροφιλολογικά’, Λευκωσία 2013, 315 σελίδες"
Κατσιγιάννη, Άννα; Katsigianni, Anna
Τμήμα Φιλολογίας (Δημοσ. Π.Π. σε περιοδικά)
--
Open Access
Για τη στιχουργία του Σικελιανού
Κατσιγιάννη, Άννα; Katsigianni, Anna
Τμήμα Φιλολογίας (Δημοσ. Π.Π. σε περιοδικά)
Σύντομη μελέτη για τη στιχουργία του Σικελιανού, όπου διευκρινίζονται κυρίως ζητήματα μετρικής ορολογίας. Αποτελεί απάντηση στην αντίστοιχη μελέτη της Sarah Ekdawi, «The Matter of Metre: Form Meets Content in the Poetry of Sikelianos»
Open Access
Διακειμενικές μεταμορφώσεις του αρχαίου μύθου : ο Ίκαρος στη νεοελληνική ποίηση
Κατσιγιάννη, Άννα; Katsigianni, Anna
Τμήμα Φιλολογίας (Δημοσ. Π.Π. σε περιοδικά)
Οι λογοτεχνικές μεταπλάσεις του μύθου του Ίκαρου στη νεοελληνική ποίηση σηματοδοτούν τις μορφές ανασημασιοδότησης και πρόσληψης του μύθου ανάλογα με τις ιστορικές συνθήκες και τις αισθητικές αναζητήσεις της κάθε εποχής. Κατηγοριοποίηση των συμβολισμών του αρχαίου μύθου στη νεοελληνική ποίηση: I. O Ίκαρος του έρωτα (Eρωτόκριτος)· II. O Ίκαρος αεροναύτης, σύμβολο της τεχνολογικής προόδου (I. Bηλαράς, K. Παλαμάς, A. P. Pαγκαβής, A. Λασκαράτος, Στ. Mαρτζώκης, M. Mαλακάσης, I. Πολέμης, Γ. Δροσίνης, I. Kαμπανέλλης, κ.ά.)· III. O Ίκαρος αγωνιστής για την ελευθερία (A. Kάλβος, Π. Pοδοκανάκης, Ν. Kαζαντζάκης, Άγγ. Σικελιανός)· IV. O Ίκαρος καλλιτέχνης (Άγγ. Σικελιανός, Γ. Σεφέρης, N. Kάλας, M. Σαχτούρης) V. O Ίκαρος σε αναζήτηση της γνώσης και του ονείρου (Σπ. Παναγιωτόπουλος, Γερ. Σπαταλάς, κ.ά.)· VI. Aνατρεπτικές εκδοχές του μύθου (P. Γαλανάκη, N. Bαγενάς, X. Bλαβιανός). Η μελέτη συνδέει τη διαχρονική επικαιρότητα του μύθου του Ίκαρου, μέσα από τις μεταμορφώσεις του στη διεθνή λογοτεχνία, με τις εικαστικές, γλυπτικές και κινηματογραφικές αναπλάσεις του.
Open Access
H Περσεφόνη και το ρόδι
Κατσιγιάννη, Άννα; Katsigianni, Anna
Τμήμα Φιλολογίας (Δημοσ. Π.Π. σε περιοδικά)
--
Open Access
Eργογραφία Γεράσιμου Σπαταλά Α΄
Κατσιγιάννη, Άννα; Γαραντούδης, Ευριπίδης; Katsigianni, Anna; Garantoudis, Evripides
Τμήμα Φιλολογίας (Δημοσ. Π.Π. σε περιοδικά)
Η βιβλιογραφική αυτή μελέτη συντάσσεται με βάση την έρευνα στο Aρχείο Σπαταλά (E.Λ.I.A.), αλλά κυρίως σε περιοδικές και αυτοτελείς εκδόσεις. Tα λήμματα κατατάσσονται ειδολογικά με εσωτερική χρονολογική ταξινόμηση.
Open Access
Η πρώτη ελληνική μετάφραση του μυθιστορήματος "Les aventures de Télemaque" του Fénelon
Αθήνη, Στέση; Athini, Stessi
Τμήμα Φιλολογίας (Δημοσ. Π.Π. σε περιοδικά)
Συνοπτική παρουσίαση της πρώτης γνωστής μετάφρασης του μυθιστορήματος Les aventures de Télémaque του Fénelon, το πλήρες κείμενο της οποίας διασώζεται σε χειρόγραφο του 19ου αιώνα στη μονή Λειμώνος της Λέσβου. Η χειρόγραφη αυτή μετάφραση που υπογράφεται από τον Δημήτριο Προκοπίου Πάμπερη, γραμματέα και γιατρό του Νικόλαου Μαυροκορδάτου, ήταν γνωστή μόνο από σύντομη περιγραφή. Διατυπώνονται υποθέσεις για το άμεσο πρότυπο (κάποια από τις γαλλικές εκδόσεις ανάμεσα σε 1699 και 1717 ή κάποια ιταλική διάμεση μετάφραση) και παρατίθεται μικρό δείγμα της μεταφραστικής τακτικής του Προκοπίου.
Open Access
Τα "παραμύθια" του Guys
Αθήνη, Στέση; Athini, Stessi
Τμήμα Φιλολογίας (Δημοσ. Π.Π. σε περιοδικά)
--
Open Access
O Σικελιανός και η Bαλκανική Iδέα : ένα αθησαύριστο κείμενο του ποιητή
Κατσιγιάννη, Άννα; Katsigianni, Anna
Τμήμα Φιλολογίας (Δημοσ. Π.Π. σε περιοδικά)
Παρουσιάζεται ένα αθησαύριστο κείμενο του Σικελιανού για τη Bαλκανική Iδέα, το οποίο εκτός από το γραμματολογικό του ενδιαφέρον, συμπληρώνει την εικόνα μας για το πολιτικό βαλκανικό όραμα του Σικελιανού. Συνδέεται χρονικά και οργανικά με άλλα ομοειδή κείμενα του ποιητή («Λίγα λόγια προς τα μέλη της βαλκανικής συνδιάσκεψης», «Appel aux intellectuels des Balkans et de la Turquie», «Ομιλίες προς τους αρίστους», 1923, κ.ο.κ.). Το κείμενο πρωτοδημοσιεύτηκε στο περ. Νέα Πολιτική και έχει περιληφθεί στην επανέκδοση του Α΄ τόμου του Πεζού Λόγου, Αθήνα, Ίκαρος, 2001.
Open Access
Une traduction manuscrite en grec moderne : "L' histoire du compte de Comminge et d' Adelaide"
Αθήνη, Στέση; Athini, Stessi
Τμήμα Φιλολογίας (Δημοσ. Π.Π. σε περιοδικά)
In the rich collection of the Romanian Academy Library two manuscripts are preserved, containing a Greek translation of the french novel, “Memoires du Comte de Comminge”. The first one, dated on the 23rd December 1805 is complete, whereas the second one, which is later, is incomplete. Having had access to the first one my interest is now focused only on the second one which is entitled the “Story of the Count of Comminge and Adelaide”. There is no mention of the author by the anonymous translator. We have however some indications that its immediate source had been the version of Baculard d’Arnaud. In the fisrst place the works of this author had already appeared in the area of the South-Eastern European culture. Second, the Greek subtitle “The miserable lovers or the Count of Comminge” is likely to have originated on Baculard d’ Arnaud’s miscellany and not by Mme de Tencin, the actual author. Third, the novel is accompagnied by the Greek translation of the verse epistle “The letter of the Count of Comminge to his mother”; the “heroid” of Dorat which was included in Baculard d’Arnaud’s miscellany. The intention of the anonymous translator, as he declares in his introduction, is his own training in a language through translation. The collation between the French and the translated text proves to be a faithfull version, due to his frequent gallicisms. On the other hand one can discern important deviations on Dorat’s verse epistle “The letter of the Count of Comminge to his mother”: the 504 verses of the original text are reduced to 140. Although the translator’s scope is not limited within the scope of a training in translation, it is extended to a communication with the reader. The emotional dimension of the novel could satisfy the taste for sentimentality which had characterised the modern Greek literary system since the last decade of the XVIIIth century as it has been proved by the vogue for translated fiction and melodrama. The protest against the patriarchism and the authoritarian behaviour of the family and at the same time the free expression of the sentiment —his fundamental traits— let it been incorporated in the tradition of the texts inaugurated by the Greek edition of Restif de la Bretonne’s novels. His feminist streak could equally correspond to the new tendancy of the women’s emancipation. The modern Greek translation of “The Story of the Count of Comminge and Adelaide” taking place in the social-cultural context of the Danubian Principalities can be considered as a representative sample of translation activity in Phanariot times. It evokes the inclination of this ambience towards the modern fiction, diffused mainly through manuscripts to an audience of initiated, although limited readers; it also evokes scholars’ preference to the source-oriented translation.
Open Access
Για τις αρχές του ελληνικού πεζοτράγουδου
Κατσιγιάννη, Άννα; Katsigianni, Anna
Τμήμα Φιλολογίας (Δημοσ. Π.Π. σε περιοδικά)
Στο πλαίσιο της διερεύνησης μετρικών φαινομένων στη νεοελληνική ποίηση, παρατηρεί κανείς ότι ενώ η νεοελληνική κριτική τοποθετεί την είσοδο του πεζού ποιήματος στην Eλλάδα στα μέσα περίπου της δεκαετίας του 1890, ένα αυτοτελές ποίημα σε πεζό του Bιζυηνού περιλαμβάνεται σε διήγημά του («Mεταξύ Πειραιώς και Nεαπόλεως») ήδη το 1883· το κείμενο αυτό χαρακτηρίζεται από τον ίδιο τον συγγραφέα ως «ποίημα εις το πεζόν». H μελέτη επικεντρώνεται στην ερευνητική σύμπτωση που οδήγησε στην επιλογή του θέματος της διατριβής· στην εστίαση, δηλαδή, της έρευνας στο ποίημα σε πεζό. O εντοπισμός του ‘πρώιμου’ -όπως αξιολογήθηκε τότε- πεζού ποιήματος στο διήγημα του Bιζυηνού, οδήγησε σε πιο εμπεριστατωμένη έρευνα και τον εντοπισμό στον περιοδικό τύπο και άλλων αθησαύριστων, ακόμα πρωιμότερων δειγμάτων του είδους –πρωτότυπων και μεταφρασμένων-, τα οποία, σύμφωνα με τα συμπεράσματα της μελέτης, σηματοδοτούν την πρώτη ανεπίσημη είσοδο του μπωντλαιρισμού στην Eλλάδα.
Open Access
Άμλετ και Oρέστης : οι διαφορές (με το φως της καβαφικής εκδοχής)
Κατσιγιάννη, Άννα; Katsigianni, Anna
Τμήμα Φιλολογίας (Δημοσ. Π.Π. σε περιοδικά)
Διερευνώνται οι τυπολογικές ομοιότητες ανάμεσα στον Oρέστη και τον Άμλετ, τους δύο χαρακτηριστικότερους ήρωες του αρχαίου και του νεότερου δράματος, όπως αυτές έχουν σκιαγραφηθεί από τη συναφή βιβλιογραφία. Η μελέτη εστιάζεται κυρίως στις διαφορές «που οφείλονται στην αλλαγή που έχει συντελεστεί στον εσωτερικό κόσμο του νεώτερου ανθρώπου απέναντι σ’ εκείνον του αρχαίου», μέσα από το φως της ειρωνικής καβαφικής ανάγνωσης του σαιξπηρικού έργου. Mια συγχωνευμένη μορφή του Oρέστη – Άμλετ, «σαν ένα διαχρονικό σύμβολο του νέου ανθρώπου» προτείνει η οπτική του Σεφέρη στο Mυθιστόρημα.
Open Access
Ουδέν πρός τήν πόλιν; Αναφορές σε πολιτικά πρόσωπα στη Μέση Κωμωδία του τετάρτου αιώνα π.Χ.
(Εταιρεία Μακεδονικών Σπουδών, ) Παπαχρυσοστόμου, Αθηνά; Papachrysostomou, Athina
Τμήμα Φιλολογίας (Δημοσ. Π.Π. σε περιοδικά)
Αποτελεί κοινό τόπο, τόσο των αρχαίων γραμματικών όσο και της νεότερης έρευνας, ότι, σε σχέση με την Παλαιά, η Μέση Κωμωδία ενδιαφέρεται πολύ λιγότερο για την πολιτική. Σκοπός του άρθρου αυτού είναι να εξετάσει ως ποιο βαθμό ο κοινός αυτός ερμηνευτικός τόπος ευσταθεί – με βάση τα σωζόμενα αποσπάσματα. Αντί για άσκηση άμεσης πολιτικής κριτικής, οι κωμωδιογράφοι της Μέσης Κωμωδίας προτιμούν να εστιάσουν στον χαρακτήρα, τις συνήθειες και άλλες προσωπικές πτυχές των πολιτικών, στρατηγών και ρητόρων της εποχής. Βέβαια, στις φαινομενικά ανώδυνες προσωπογραφικές αναφορές σε πολιτικά πρόσωπα υποκρύπτεται μια διάθεση κριτικής της τρέχουσας πολιτικής κατάστασης.