Τμήμα Επιστημών της Εκπαίδευσης και της Αγωγής στην Προσχολική Ηλικία (ΜΔΕ)

Permanent URI for this collection

https://hdl.handle.net/10889/58

Browse

Now showing 1 - 20 of 268

Open Access
Mobile devices in the university education : Greek and French students' attitudes, opinions and representations
(2009-08-27T08:21:43Z) Stoica, Doina; Καραλής, Θανάσης; Κόμης, Βασίλης; Καραλής, Θανάσης; Τσέλιος, Νικόλαος
Τμήμα Επιστημών της Εκπαίδευσης και της Αγωγής στην Προσχολική Ηλικία (ΜΔΕ)
-
Open Access
ScratchJr : προγραμματιστικές ικανότητες παιδιών προσχολικής ηλικίας
Λαβαζού, Αντωνία; Κόμης, Βασίλης; Καραλής, Θανάσης; Ραβάνης, Κωνσταντίνος; Lavazou, Antonia
Τμήμα Επιστημών της Εκπαίδευσης και της Αγωγής στην Προσχολική Ηλικία (ΜΔΕ)
Η παρούσα εργασία ερευνά την προγραμματιστική ικανότητα των παιδιών προσχολικής ηλικίας. Τα παιδιά εμπλέκονται στην δημιουργία προγραμμάτων στο ScratchJr, μια γλώσσα οπτικού προγραμματισμού σχεδιασμένη για παιδιά προσχολικής ηλικίας. Η υπολογιστική ικανότητα μελετάται με βάση τις λειτουργίες διαχείρισης του περιβάλλοντος του ScratchJr, τις προγραμματιστικές έννοιες και ικανότητές τους. Στην εργασία αναλύθηκαν οι δράσεις των παιδιών με βάση κατηγορίες που δημιουργήθηκαν απο την παρατήρηση της δραστηριότητάς τους κατά την επίλυση ενός προβλήματος και έπειτα μελετήθηκε ο βαθμός κατανόησης των παιδιών. Από την έρευνα αυτή, διαπιστώσαμε πως τα περισσότερα παιδιά κατανοούν και χειρίζονται πλήρως το περιβάλλον του ScratchJr και τις προγραμματιστικές έννοιες που χρειαζόταν να χρησιμοποιήσουν για να επιλύσουν ένα πρόβλημα στο περιβάλλον.
Open Access
Αναγνώριση και ερμηνεία των φάσεων και της έκλειψης σελήνης : μια πιλοτική διερεύνηση νοητικών παραστάσεων μελλοντικών και εν ενεργεία εκπαιδευτικών προσχολικής ηλικίας
Ζαχαροπούλου, Μαρία; Zacharopoulou, Maria
Τμήμα Επιστημών της Εκπαίδευσης και της Αγωγής στην Προσχολική Ηλικία (ΜΔΕ)
Η παρούσα έρευνα ασχολείται με την ανίχνευση των νοητικών παραστάσεων μελλοντικών και εν ενεργεία φοιτητών προσχολικής ηλικίας για τα φαινόμενα των φάσεων της Σελήνης και της έκλειψης Σελήνης, καθώς και των νοητικών μοντέλων ερμηνείας των δύο αυτών φαινομένων. Στην έρευνα συμμετείχαν 79 μελλοντικοί και εν ενεργεία νηπιαγωγοί. Η συλλογή των δεδομένων πραγματοποιήθηκε με διαμοιρασμό ερωτηματολογίου ηλεκτρονικής μορφής. Ο προσδιορισμός των ερωτήσεων του ερωτηματολογίου έγινε μετά από ανασκόπηση γνωστών σχετικών ερευνών. Από την ανάλυση των απαντήσεων, προέκυψε ότι οι συμμετέχοντες γνωρίζουν αρκετές από τις φάσεις της Σελήνης, αλλά τα νοητικά μοντέλα εξήγησης του φαινομένου δεν συμβαδίζουν με το επιστημονικό μοντέλο, παρά μόνο περιέχουν στοιχεία αυτού. Για την έκλειψη Σελήνης φάνηκε από τις απαντήσεις ότι είναι πιο κατανοητή η δημιουργία της σε σχέση με τις φάσεις, καθώς υπήρχαν περισσότερες απαντήσεις, οι οποίες εμπεριέκλειαν στοιχεία του επιστημονικού μοντέλου εξήγησης του φαινομένου.
Open Access
Ανάλυση των διδακτικών βιβλίων μαθητή της Χημείας Γ' Γυμνασίου και Α' Λυκείου ως προς τη διεπιστημονική - διαθεματική προσέγγιση των παρεχόμενων γνώσεων και τη σύνδεση τους με την καθημερινή ζωή
(2015-05-25) Μαντζίλα, Αικατερίνη; Ζόγκζα, Βασιλική; Ζόγκζα, Βασιλική; Ραβάνης, Κωνσταντίνος; Εργαζάκη, Μαρίντα; Mantzila, Aikaterini
Τμήμα Επιστημών της Εκπαίδευσης και της Αγωγής στην Προσχολική Ηλικία (ΜΔΕ)
Η μελέτη αυτή έχει ως στόχο την ανάλυση του περιεχομένου σχολικών βιβλίων Χημείας Δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης που διδάσκονται στo Γυμνάσιο και στο Λύκειο στην Ελλάδα. Αρχικά, λαμβάνοντας υπόψη τη βιβλιογραφία και τα αντίστοιχα αναλυτικά προγράμματα σπουδών ανιχνεύτηκαν κάποια κριτήρια, σύμφωνα με τα οποία η διδασκαλία και η μάθηση της Χημείας γίνεται πιο αποδοτική, αποτελεσματική και χρήσιμη για τους μαθητές. Μερικά από αυτά τα κριτήρια είναι: η σύνδεση των παρεχόμενων γνώσεων με την καθημερινή ζωή (κοινωνία - τεχνολογία), η διαθεματικότητα και διεπιστημονικότητα της γνώσης, η συσχέτιση μεταξύ των μελετώμενων εννοιών, η χρηστικότητα της γνώσης - "need to know", η ύπαρξη συγκεκριμένου "πλαισίου" διδασκαλίας, αλλά και το να κατανοούν ουσιαστικά οι μαθητές γιατί πρέπει να μελετήσουν τη διδακτέα ύλη. Το δείγμα της έρευνας αποτελείται από τα βιβλία Χημείας μαθητή Γ΄ Γυμνασίου (ημερομηνία έκδοσης 2011) και Α΄ Λυκείου (ημερομηνία έκδοσης 2011). Στην παρούσα μελέτη επιλέχθηκε να γίνει ανάλυση και σύγκριση των δύο σχολικών εγχειριδίων βάσει των κριτηρίων της διεπιστημονικότητας και της σύνδεσης των παρεχόμενων γνώσεων με την καθημερινή ζωή. Καταρχάς, διερευνήθηκε αν τα ανωτέρω βιβλία πληρούν τα αναφερόμενα κριτήρια, και σε ποιο βαθμό, μέσω της καταγραφής και κατηγοριοποίησης σχετικών με τα αναφερόμενα κριτήρια στοιχείων που περιλαμβάνονται στα μελετώμενα εγχειρίδια όπως κεφαλαίων, ενοτήτων, φράσεων, λέξεων, εικόνων, ερωτήσεων, ασκήσεων κλπ. Επιχειρήθηκε ακόμη η σύγκριση μεταξύ των δύο διδακτικών βιβλίων Χημείας Γ' Γυμνασίου και Α' Λυκείου, με σκοπό να διερευνηθεί αν υπερτερεί κάποιο εγχειρίδιο μιας από τις δύο βαθμίδες, ως προς την πλήρωση των τιθέμενων κριτηρίων, με στόχο να αναδειχθεί η ύπαρξη ή όχι συνέχειας και συνοχής στην εκπαίδευση των μαθητών στο μάθημα της Χημείας. Η σημασία της παρούσας έρευνας είναι εμφανής αν ληφθεί υπόψη το γεγονός πως τα αποτελέσματα της ανάλυσης αυτής θα μπορούσαν να παρέχουν κατευθύνσεις στον εκπαιδευτικό σχεδιασμό και τον καθορισμό της ύλης των σχολικών μαθημάτων Χημείας αλλά και να βοηθήσουν τους εκπαιδευτικούς στην επιλογή του κατάλληλου εκπαιδευτικού υλικού και την οργάνωση της διδασκαλίας. Επιπρόσθετα η μελέτη αυτή θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί για να αναδειχθούν μέθοδοι, διαδικασίες και τρόποι για την προσέλκυση του ενδιαφέροντος των μαθητών και τη βελτίωση της κατανόησης του μαθήματος της Χημείας.
Open Access
Ανάλυση των σχολικών εγχειριδίων των μαθηματικών της ΣΤ′ Δημοτικού και της Α′ Γυμνασίου ως προς τη διαθεματική διάσταση του περιεχομένου τους. Μια συγκριτική μελέτη
Γκενέ, Κωνσταντίνα; Ζαχάρος, Κωνσταντίνος; Ζαχάρος, Κωνσταντίνος; Κουστουράκης, Γεράσιμος; Λαβίδας, Κωνσταντίνος; Gkene, Konstantina
Τμήμα Επιστημών της Εκπαίδευσης και της Αγωγής στην Προσχολική Ηλικία (ΜΔΕ)
Η παρούσα μελέτη έχει ως στόχο την ανάλυση σχολικών εγχειριδίων Μαθηματικών, πρωτοβάθμιας και δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης, που διδάσκονται στα ελληνικά εκπαιδευτικά ιδρύματα. Συγκεκριμένα, ύστερα από ανασκόπηση της διεθνούς βιβλιογραφίας, διαπιστώθηκε πως υπάρχουν διαφορετικά είδη ανάλυσης, καθώς η ανάλυση ενός σχολικού εγχειριδίου είναι μία διαδικασία η οποία μπορεί να διεξαχθεί από διαφορετικές οπτικές γωνίες. Στην παρούσα μελέτη, επιχειρείται η σύγκριση των εγχειριδίων των Μαθηματικών της Στ΄ Δημοτικού και της Α΄ Γυμνασίου, με κριτήριο τον διαθεματικό χαρακτήρα του περιεχομένου τους. Αρχικά, διερευνήθηκε αν τα παραπάνω εγχειρίδια πληρούν το κριτήριο της διαθεματικότητας και σε ποιο βαθμό, μέσω της καταγραφής και κατηγοριοποίησης σχετικών, με το αναφερόμενο κριτήριο, «προτάσεων» που περιέχονται στα μελετώμενα εγχειρίδια. Επιπρόσθετα, επιχειρήθηκε η σύγκριση μεταξύ των διδακτικών εγχειριδίων των Μαθηματικών της Στ΄ Δημοτικού και της Α΄ Γυμνασίου, με σκοπό να διερευνηθεί αν υπερτερεί κάποιο εγχειρίδιο μιας από τις δύο βαθμίδες, ως προς την πλήρωση του τιθέμενου κριτηρίου, με στόχο να αναδειχθεί η ύπαρξη ή όχι συνέχειας στον τρόπο προσέγγισης της νέας γνώσης στο μάθημα των Μαθηματικών, κατά τη μετάβαση από την πρωτοβάθμια στη δευτεροβάθμια εκπαίδευση. Η σημασία της παρούσας μελέτης καθίσταται εμφανής, αν ληφθεί υπόψη το γεγονός πως τα αποτελέσματα της ανάλυσης αυτής θα μπορούσαν να αποτελέσουν ένα εργαλείο για τους συγγραφείς των σχολικών εγχειριδίων Μαθηματικών σε μελλοντικές τροποποιήσεις, βελτιώσεις ή αναθεωρήσεις των διδακτικών εγχειριδίων. Μάλιστα, η μελέτη αυτή αποκτά ιδιαίτερο και επίκαιρο νόημα, λαμβάνοντας υπόψη την προσπάθεια του Υπουργείου Παιδείας, Έρευνας και Θρησκευμάτων για την αλλαγή των σχολικών εγχειριδίων προς την κατεύθυνση της διαθεματικότητας.
Open Access
Ανάπτυξη δραστηριοτήτων μέτρησης του μήκους στην προσχολική εκπαίδευση
(2013-01-31) Κασσάρα, Γιαννούλα; Ζαχάρος, Κωνσταντίνος; Ζαχάρος, Κωνσταντίνος; Ραβάνης, Κωνσταντίνος; Κολιόπουλος, Δημήτριος; Kassara, Giannoula
Τμήμα Επιστημών της Εκπαίδευσης και της Αγωγής στην Προσχολική Ηλικία (ΜΔΕ)
Θα μπορούσε η μέτρηση του μήκους να αποτελέσει αντικείμενο διδασκαλίας στην προσχολική εκπαίδευση; Θα μπορούσαν τα παιδιά της προσχολικής ηλικίας με την κατάλληλη διδακτική παρέμβαση να αναπτύξουν ικανότητες μέτρησης του μήκους; Αυτά είναι τα ερωτήματα που διαπραγματεύεται η παρούσα έρευνα. Το δείγμα αποτέλεσαν 28 μαθητές προσχολικής ηλικίας από δύο δημόσια σχολεία της Πάτρας. Η διδακτική παρέμβαση περιλάμβανε δύο φάσεις. Πρώτον άμεσες συγκρίσεις με τη χρήση πρακτικών όπου το ένα μέγεθος καλύπτει ή τοποθετείται δίπλα στο άλλο και δεύτερον έμμεσες συγκρίσεις με τη χρήση εργαλείων που μεσολαβούν για τη διεξαγωγή της μέτρησης. Τα αποτελέσματα της έρευνάς μας έδειξαν ότι οι πρακτικές για τη μέτρηση του μήκους μπορούν να εισαχθούν στη διδασκαλία ακόμη και από την προσχολική εκπαίδευση.
Open Access
Ανίχνευση και διδακτική παρέμβαση στις νοητικές αναπαραστάσεις μαθητών της πέμπτης (Ε΄) τάξης του δημοτικού σχολείου για τη δομή του ηλιακού συστήματος
(2015-02-05) Καραμάνου, Μαρία; Καμπεζά, Μαρία; Karamanou, Maria
Τμήμα Επιστημών της Εκπαίδευσης και της Αγωγής στην Προσχολική Ηλικία (ΜΔΕ)
Η  παρούσα  εργασία  έχει  ως  σκοπό  να  διερευνήσει  τις  νοητικές  παραστάσεις  των  μαθητών  της  πέμπτης (Ε’)  Δημοτικού  σχετικά με τη δομή του ηλιακού συστήματος και πιο συγκεκριμένα αναφορικά με τα εξής χαρακτηριστικά του : α. το κέντρο του ηλιακού συστήματος, β. τα δομικά μέρη του ηλιακού συστήματος (αριθμός και ονόματα πλανητών), γ. τη σφαιρική μορφή των πλανητών, δ. τις σχετικές θέσεις, αποστάσεις από τον ήλιο και τα σχετικά μεγέθη των πλανητών και ε. την κίνηση των πλανητών γύρω από τον ήλιο (περιφορά) και γύρω από τον άξονά τους (περιστροφή). Μελετάται  επίσης  η  επίδραση  ενός εκπαιδευτικού προγράμματος σε σχέση με τα παραπάνω θέματα, το οποίο σχεδιάστηκε και υλοποιήθηκε σε 61 μαθητές. Γι’  αυτό  το  σκοπό, πραγματοποιήθηκαν  ατομικές  συνεντεύξεις, στο στάδιο  των pro-tests , ώστε  να  γίνει  ανίχνευση  των  νοητικών  παραστάσεων  των  μαθητών για  τη δομή του ηλιακού συστήματος,  όπου  τα  παιδιά  καλούνταν  να σχεδιάσουν το ηλιακό σύστημα όπως πίστευαν ότι είναι και έπειτα να απαντήσουν σε ορισμένα σχετικά ερωτήματα. Ακολούθησε  η  Διδακτική παρέμβαση (υλοποίηση των εκπαιδευτικών δραστηριοτήτων). Έπειτα οι μαθητές συμμετείχαν σε νέες ατομικές συνεντεύξεις στο στάδιο των post- tests ίδιες  σε  περιεχόμενο  και  δομή με  τις  πρώτες,  προκειμένου  να  αξιολογηθεί  η  επίδραση  της  διδασκαλίας  στις νοητικές τους παραστάσεις. Από  την  ανάλυση  των  αποτελεσμάτων προκύπτει ότι  οι  αντιλήψεις των μαθητών αναφορικά με το ηλιακό σύστημα και τα βασικά χαρακτηριστικά του μετατοπίστηκαν από διαισθητικού και συνθετικού τύπου στις επιδιωκόμενες επιστημονικού τύπου σε μεγάλο ποσοστό, κάτι το οποίο καταδεικνύει την αποτελεσματικότητα της διδακτικής παρέμβασης που έλαβε χώρα.
Open Access
Ανίχνευση και μελέτη των βιωματικών νοητικών παραστάσεων των μαθητών/τριών σε σχέση με τη σωματιδιακή φύση της ύλης
(2009-05-25T13:38:31Z) Ντίνος, Ευθύμιος; Ραβάνης, Κωνσταντίνος; Κόμης, Βασίλειος; Κολιόπουλος, Δημήτριος; Ραβάνης, Κωνσταντίνος
Τμήμα Επιστημών της Εκπαίδευσης και της Αγωγής στην Προσχολική Ηλικία (ΜΔΕ)
Στο πρώτο μέρος της έρευνάς μας επιχειρούμε τη συστηματική τεκμηρίωση της επιλογής του θεωρητικού μας μοντέλου, έτσι ώστε να καταστεί δυνατή η διατύπωση του σκοπού της έρευνάς μας. Τις τελευταίες δεκαετίες ερευνητές προερχόμενοι κυρίως από το χώρο των Φ.Ε. (Φυσικών Επιστημών), επιχειρούν να διαμορφώσουν προτάσεις εφαρμογής διδακτικών καινοτομιών πέρα από την καθιερωμένες πρακτικές των διδακτικών κανονιστικών συστημάτων (Ραβάνης 1996), οριοθετώντας με αυτό τον τρόπο ένα νέο επιστημονικό πεδίο, τη Δ.Φ.Ε. (διδακτική των Φυσικών Επιστημών) Βασικό θεωρητικό οπλοστάσιο του νεοσύστατου αυτού επιστημονικού χώρου αποτελούν οι σύγχρονες ψυχοκοινωνικές θεωρήσεις. Οι πολυπαραγοντικές όμως καταβολές των θεωρητικών αυτών αντιλήψεων, προσδίδουν αναγκαστικά ένα διεπιστημονικό χαρακτήρα στην ανάπτυξη των συγκεκριμένων πρωτοβουλιών, καθιστώντας αναγκαία την αξιοποίηση των πορισμάτων και άλλων επιστημονικών περιοχών, όπως η Επιστημολογία, η Ψυχολογία, και η Ιστορία της Επιστήμης. Μέσα σ’ αυτό το πλαίσιο του προβληματισμού, παρατηρείται τα τελευταία χρόνια ένα αυξημένο ερευνητικό ενδιαφέρον για τον εμπλουτισμό των προγραμμάτων σπουδών των Φ.Ε. με στοιχεία από την Ιστορία της Επιστήμης, όχι στο επίπεδο μιας απλής αναφοράς ιστορικών γεγονότων, αλλά με την ενσωμάτωση ιστορικών στοιχείων στις διεργασίες οικοδόμησης της γνώσης. Έτσι σε σχετική βιβλιογραφία διακρίνονται ομοιότητες που διατρέχουν την επιστημονική σκέψη της προ-κλασικής περιόδου και τις ‘πρώιμες ιδέες’ των παιδιών, και έχουν δείξει ικανές, σε πολλές περιπτώσεις, να λειτουργήσουν ως οδηγός ανίχνευσης βιωματικών νοητικών παραστάσεων των μαθητών, οι οποίες παρουσιάζουν ασυμβατότητα με τα χαρακτηριστικά του επιστημονικού προτύπου (Wandersee 1986, Sequeira & Leite 1991, Berg 1997). Για αυτό επιχειρήθηκε μια μικρή ιστορική έρευνα σε σημεία σταθμούς της Ιστορίας του Ατομισμού. Τέλος έγινε μια συστηματική ανασκόπηση των αποτελεσμάτων των ερευνών, των σχετικών με τη σωματιδιακή φύση της ύλης, για τις βιωματικές παραστάσεις των παιδιών. Στο δεύτερο μέρος παρουσιάζουμε το μεθοδολογικό πλαίσιο της εργασίας μας και το αντικείμενο της έρευνας, που απορρέουν από τη θεωρητική μας προβληματική, καθώς και την πειραματική διαδικασία. Τέλος, στο τρίτο μέρος της εργασίας μας παρουσιάζουμε τα αποτελέσματα, την ανάλυσή τους, καθώς και τα συμπεράσματα της έρευνας.
Open Access
Ανίχνευση του προσωποποιητικού συμπερασμού σε συλλογισμούς παιδιών προσχολικής ηλικίας
Δημητρακοπούλου, Αγγελική; Εργαζάκη, Μαρίντα; Ζόγκζα, Βασιλική; Γασπαράτου, Ρένια; Dimitrakopoulou, Aggeliki
Τμήμα Επιστημών της Εκπαίδευσης και της Αγωγής στην Προσχολική Ηλικία (ΜΔΕ)
Η παρούσα έρευνα είναι μία μελέτη περίπτωσης κι έχει ως στόχο να διερευνήσει αν παιδιά προσχολικής ηλικίας χρησιμοποιούν πράγματι τον «προσωποποιητικό συμπερασμό» για να αποδώσουν σε διάφορες οντότητες (ακρίδα ή τουλίπα), για τις οποίες δεν ξέρουν όσα ξέρουν για τον άνθρωπο, βιολογικές λειτουργίες και συμπεριφορές που ξέρουν ότι ο άνθρωπος τις κάνει ή τις έχει. Χρησιμοποιώντας το πρωτόκολλο συνέντευξης των Inagaki & Hatano (1991), πραγματοποιήσαμε ατομικές ημι-δομημένες συνεντεύξεις με 120 παιδιά προσχολικής ηλικίας (4-6 ετών) από τέσσερα νηπιαγωγεία της πόλης των Πατρών. Τα παιδιά αυτά κλήθηκαν να προβλέψουν την αντίδραση αφενός του ανθρώπου κι αφετέρου δύο άλλων ζωντανών οντοτήτων (ακρίδα ή τουλίπα) σε «ερωτήσεις ίδιας αντίδρασης», «ερωτήσεις διαφορετικής αντίδρασης-μη αληθοφανής προσωποποιητικός συμπερασμός» και «ερωτήσεις διαφορετικής αντίδρασης-αληθοφανής προσωποποιητικός συμπερασμός». Από την ανάλυση των δεδομένων προέκυψε ότι τα παιδιά αυτά χρησιμοποιούν συχνά τον «προσωποποιητικό συμπερασμό» κυρίως στις «ερωτήσεις διαφορετικής αντίδρασης-αληθοφανής προσωποποιητικός συμπερασμός» και στις «ερωτήσεις διαφορετικής αντίδρασης-μη αληθοφανής προσωποποιητικός συμπερασμός» και ελάχιστα στις «ερωτήσεις ίδιας αντίδρασης».
Open Access
Ανίχνευση των βιωματικών νοητικών παραστάσεων των μαθητών της ΣΤ΄ τάξης του δημοτικού σχολείου για τον ηλεκτρομαγνητισμό
(2011-10-03T06:04:22Z) Κυριτσόπουλος, Κυριάκος; Ραβάνης, Κωνσταντίνος; Ραβάνης, Κωνσταντίνος; Ζόγκζα, Βασιλική; Κολιόπουλος, Δημήτριος; Kyritsopoulos, Kyriakos
Τμήμα Επιστημών της Εκπαίδευσης και της Αγωγής στην Προσχολική Ηλικία (ΜΔΕ)
Ο ηλεκτρομαγνητισμός είναι το θέμα που πραγματεύεται η παρούσα εργασία. Αναγνωρίζοντας το σημαντικό ρόλο που παίζουν, κατά τη διαδικασία της μάθησης οι βιωματικές νοητικές παραστάσεις σχεδιάστηκαν και πραγματοποιήθηκαν δύο πειραματικές καταστάσεις που συνδέουν τον ηλεκτρισμό με το μαγνητισμό ώστε να οδηγηθούμε στην ανίχνευση των νοητικών παραστάσεων των μαθητών της ΣΤ΄τάξης του Δημοτικού σχολείου για τον ηλεκτρομαγνητισμό. Στο πρώτο μέρος παρουσιάζεται τόσο η επιστημονική όσο και η σχολική γνώση, όπως αναφέρεται στο ΑΠΣ του Δημοτικού Σχολείου, για τον ηλεκτρισμό, το μαγνητισμό και τον ηλεκτρομαγνητισμό, καθώς και η θεωρητική παρουσίαση του όρου "νοητικες παραστάσεις" και αναφορά σε σχετικές με το θέμα της εργασίας έρευνες από τη διεθνή και ελληνική βιβλιογραφία. Στο δεύτερο μέρος παρουσιάζεται το μεθοδολογικό πλαίσιο της εργασίας και το αντικείμενο της έρευνας.Στο τρίτο μέρος παρουσιάζονται τα αποτελέσματα, ο τρόπος επεξεργασίας των δεδομένων και η ανάλυσή τους. Τέλος στο τέταρτο μέρος επιχειρείται μια σύνοψη των αποτελεσμάτων και μια αναφορά στα συμπεράσματα που προέκυψαν από την ερευνητική διαδικασία.
Open Access
Ανίχνευση των ιδεών και των πρακτικών των μαθητών σχετικά με τη μέτρηση του εμβαδού επιπέδων γεωμετρικών σχημάτων και η συνεισφορά των ΤΠΕ
(2014-04-02) Ζαφειρόπουλος, Μεγακλής; Ζαχάρος, Κώστας; Ραβάνης, Κωνσταντίνος; Κόμης, Βασίλης; Ζαχάρος, Κώστας; Zafeiropoulos, Megaklis
Τμήμα Επιστημών της Εκπαίδευσης και της Αγωγής στην Προσχολική Ηλικία (ΜΔΕ)
Στην παρούσα εργασία γίνεται μια προσπάθεια να ανιχνευθούν οι πρακτικές των μαθητών στον υπολογισμό του εμβαδού κανονικών και μη σχημάτων, μέσα από τη χρήση ενός κατάλληλου υπολογιστικού περιβάλλοντος. Αυτό το συγκεκριμένο λογισμικό αναπτύχθηκε στη γλώσσα προγραμματισμού ActionScript 3.0, με την οποία κατασκευάστηκε μια εφαρμογή, η οποία βασίζεται στη πλατφόρμα Adobe Flash Player για να τρέξει στον ηλεκτρονικό υπολογιστή του εργαστηρίου της σχολικής μονάδας. Τα έργα τα οποία ανέλαβαν οι μαθητές να διεκπεραιώσουν μέσω του λογισμικού, περιλαμβάνουν εννοιολογικά χαρακτηριστικά του εμβαδού διαφόρων σχημάτων και προσφέρουν στους μαθητές μια γραφική αναπαράσταση, με άμεση απεικόνιση και επαλήθευση των συλλογισμών και εκτιμήσεων τους.
Open Access
Αντιλήψεις παιδιών νηπιαγωγείου και πρώτης τάξης δημοτικού (4-6 ετών) για τις σχέσεις των φυτών με το περιβάλλον τους και τον άνθρωπο
Κωνσταντινοπούλου, Καλλιόπη; Ζόγκζα, Βασιλική; Εργαζάκη, Μαρίντα; Καμπεζά, Μαρία; Ζόγκζα, Βασιλική; Konstantinopoulou, Kalliopi
Τμήμα Επιστημών της Εκπαίδευσης και της Αγωγής στην Προσχολική Ηλικία (ΜΔΕ)
Η παρούσα εργασία διερευνά τις ιδέες παιδιών του νηπιαγωγείου και της πρώτης τάξης του δημοτικού σχετικά με τα φυτά. Πιο συγκεκριμένα το πρώτο ερευνητικό ερώτημα εστιάζει στο τι γνωρίζουν τα παιδιά για την εξάρτηση του φυτού από το περιβάλλον, την ανάδειξη δηλαδή των παραγόντων που θεωρούν σημαντικούς για την ανάπτυξη των φυτών. Το δεύτερο ερώτημα αφορά τη διερεύνηση της χρησιμότητας των φυτών για τον άνθρωπο. Οι συμμετέχοντες μας ήταν 60 παιδιά, 20 από κάθε ηλικία. Το εργαλείο συλλογής δεδομένων που χρησιμοποιήθηκε ήταν οι ατομικές ημί-δομημένες συνεντεύξεις που διεξήχθησαν την περίοδο Ιανουαρίου – Φεβρουαρίου το 2019 σε τρία σχολεία, τον ιδιωτικό παιδικό σταθμός «Τα Στρουμφάκια», το 27ο Νηπιαγωγείο και το 24ο Δημοτικό σχολείο της Πάτρας. Η διάρκεια αυτών ήταν 20 με 25΄. Από την ανάλυση δεδομένων προέκυψε πως τα παιδιά έχουν μία αρχική ιδέα για τη σχέση του φυτού με το περιβάλλον. Αναγνώριζαν δηλαδή κάποιους παράγοντες που συνέβαλλαν στην ανάπτυξη αυτών, με πιο γνωστούς το νερό, τον ήλιο και το χώμα. Ωστόσο δεν μπορούμε να μιλήσουμε για μία ολοκληρωμένη γνώση καθώς παράγοντες όπως ο αέρας και το οξυγόνο δεν ήταν εύκολο να αναγνωριστούν από τα παιδιά ενώ υπήρχαν και κάποιες παρανοήσεις στη σκέψη των παιδιών όσον αφορά για παράδειγμα τα φαγώσιμα πράγματα που τους δόθηκαν. Αυτό μπορεί να οφείλεται στο ότι στη σκέψη των παιδιών επικρατεί ο άνθρωπος ως πρότυπο. Όσον αφορά το δεύτερο ερώτημα τα παιδιά φάνηκε να μην αναγνωρίζουν τα παράγωγα ενός φυτού και τη σχέση του με τον άνθρωπο, καθώς ήταν λίγα αυτά που αναγνώριζαν κάποια πράγματα αλλά και αιτιολογούσαν ορθά την απάντησή τους.
Open Access
Αντιλήψεις των εκπαιδευτικών πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης Αχαρνών Αττικής σχετικά με τον τρόπο αντιμετώπισης από τους ίδιους τους εκπαιδευτικούς των παιδιών που προέρχονται από διαφορετικά κοινωνικά στρώματα γενικά και ειδικότερα στα σχολεία που υπηρετούν
(2011-01-11T06:58:18Z) Δορλή, Παρασκευή; Κυπριανός, Παντελής; Κουστουράκης, Γεράσιμος; Μπάλιας, Στάθης; Κυπριανός, Παντελής; Dorli, Paraskeui
Τμήμα Επιστημών της Εκπαίδευσης και της Αγωγής στην Προσχολική Ηλικία (ΜΔΕ)
Η παρούσα μεταπτυχιακή διπλωματική εργασία με θέμα «Αντιλήψεις των εκπαιδευτικών Π.Ε. Αχαρνών Αττικής σχετικά με τον τρόπο αντιμετώπισης από τους ίδιους τους εκπαιδευτικούς, των παιδιών που προέρχονται από διαφορετικά κοινωνικά στρώματα γενικά και ειδικότερα στα σχολεία που υπηρετούν» διενεργήθηκε στο πλαίσιο του Π.Μ.Σ. «Λόγος, Τέχνη και Πολιτισμός στην Εκπαίδευση» του Πανεπιστημίου Πατρών. Σκοπός ήταν να μελετηθεί η συμβολή των εκπαιδευτικών Π.Ε. στην αναπαραγωγή του φαινομένου των κοινωνικών ανισοτήτων μέσα στο σχολείο. Προς αυτή την κατεύθυνση διενεργήθηκε έρευνα με τη χρήση ερωτηματολογίου σε δείγμα το οποίο αποτελεί μικρογραφία του πληθυσμού των εκπαιδευτικών Π.Ε. του Δ. Αχαρνών.
Open Access
Αξιολόγηση μαθησιακής αποτελεσματικότητας εκπαιδευτικών δραστηριοτήτων με τη χρήση wikis
(2012-02-14) Αλτανοπούλου, Παναγιώτα; Τσέλιος, Νικόλαος; Κόμης, Βασίλειος; Ραβάνης, Κωνσταντίνος; Altanopoulou, Panagiota
Τμήμα Επιστημών της Εκπαίδευσης και της Αγωγής στην Προσχολική Ηλικία (ΜΔΕ)
Σκοπός της παρούσας εργασίας είναι να μελετηθεί η αποδοτικότητα δύο οργανωμένων μαθησιακών δραστηριοτήτων με τη χρήση τεχνολογίας wiki. Προκειμένου να μελετηθεί η επίδραση των δραστηριοτήτων υιοθετήθηκε σχεδιασμός pretest-posttest. Τα αποτελέσματα υποδεικνύουν σημαντική βελτίωση στα μαθησιακά αποτελέσματα, ειδικά για τους φοιτητές με χαμηλή αρχική επίδοση. Επιπρόσθετα, οι φοιτητές εκφράζουν θετικές απόψεις από τη χρήση wiki στις δραστηριότητες.
Open Access
Αξιολόγηση της χρήσης αποπλαισιωμένου λόγου στον λόγο παιδιών προσχολικής ηλικίας
Παπαδημητρίου, Αικατερίνη; Papadimitriou, Aikaterini
Τμήμα Επιστημών της Εκπαίδευσης και της Αγωγής στην Προσχολική Ηλικία (ΜΔΕ)
Σκοπός της παρούσας εργασίας είναι η μελέτη της αναμενόμενης χρήσης του αποπλαισιωμένου λόγου από παιδιά προσχολικής ηλικίας. Ειδικότερα, το ερώτημα που έχει προκύψει είναι «Σε ποιο βαθμό τα παιδιά προσχολικής ηλικίας φαίνεται να χρησιμοποιούν αποπλαισιωμένο λόγο κατά την παραγωγή αφηγηματικών και επεξηγηματικών κειμένων». Για την μελέτη του συγκεκριμένου θέματος αξιοποιήθηκε το εργαλείο των Curenton & Lucas (2007) το οποίο εφαρμόστηκε σε αφηγηματικά και επεξηγηματικά κείμενα που παρήγαγαν παιδιά προσχολικής ηλικίας. Για την παραγωγή των κειμένων αξιοποιήθηκαν δύο λογοτεχνικά βιβλία και ένα ντοκιμαντέρ: τα βιβλία έδωσαν την αφορμή για την παραγωγή αφηγηματικών κειμένων, ενώ το ντοκιμαντέρ ενός επεξηγηματικού. Η ανάλυση λόγου επί των δεδομένων που συνελέγησαν οδήγησε, τέλος, στο συμπέρασμα ότι όλα τα παιδιά-συμμετέχοντες στην έρευνα χρησιμοποίησαν αποπλαισιωμένο λόγο στα κείμενά τους, με τον βαθμό εμφάνισής ορισμένων στοιχείων του, ωστόσο, να ποικίλει.
Open Access
Αξιοποίηση των κινητών υπολογιστικών συσκευών (tablets) στο δημοτικό σχολείο: Μια μελέτη περίπτωσης
(2014-08-19) Μπερδούσης, Ιωάννης; Κόμης, Βασίλης; Κόμης, Βασίλης; Ραβάνης, Κωνσταντίνος; Τσέλιος, Νικόλαος; Berdousis, Ioannis
Τμήμα Επιστημών της Εκπαίδευσης και της Αγωγής στην Προσχολική Ηλικία (ΜΔΕ)
Οι ασύρματες κινητές υπολογιστικές συσκευές (tablets) και οι εφαρμογές τους αποτελούν μια σημαντική πρόκληση για τα εκπαιδευτικά συστήματα, αφού διαφοροποιούν και επεκτείνουν τις χρήσεις των τεχνολογιών για μετάδοση και αναζήτηση πληροφοριών και για ανθρώπινη επικοινωνία και συνεργασία. Οι συσκευές αυτές είναι μεταφέρσιμες και λειτουργικές παντού, ενώ ταυτόχρονα μπορούν να συνδεθούν σε κινητά ή ασύρματα δίκτυα με σκοπό την ανταλλαγή οποιασδήποτε φύσης δεδομένων. Οι δυνατότητές τους αυτές, η φορητότητα και η συνδεσιμότητα, καθιστούν τις συσκευές αυτές εργαλεία που εν δυνάμει μπορούν να επηρεάσουν σημαντικά την εκπαίδευση και συνακόλουθα τη μάθηση. Σκοπός της συγκεκριμένης έρευνας είναι η ανάλυση της χρήσης των κινητών υπολογιστικών συσκευών στη σχολική τάξη και η μελέτη των δυνατών μαθησιακών χρήσεων των κινητών υπολογιστικών συσκευών στο δημοτικό σχολείο. Οι κινητές υπολογιστικές συσκευές, λόγω των ιδιαίτερων χαρακτηριστικών τους, είναι δυνατό να αποτελέσουν εργαλείο διδασκαλίας και μάθησης σε όλα τα γνωστικά αντικείμενα του προγράμματος σπουδών. Πιο συγκεκριμένα, στόχοι της παρούσας έρευνας είναι η μελέτη του τρόπου αλληλεπίδρασης και συνεργασίας μαθητών δημοτικού σχολείου με τις κινητές υπολογιστικές συσκευές, η αναζήτηση αποτελεσματικού τρόπου ενσωμάτωσης των συσκευών αυτών στη μαθησιακή διαδικασία, με τη χρήση διαφορετικής κατηγορίας εφαρμογών, με στόχο την ανάδειξη των ιδιαίτερων χαρακτηριστικών και δυνατοτήτων τους και η διερεύνηση της αποδοχή της συγκεκριμένης τεχνολογίας από τους μαθητές και τους εκπαιδευτικούς του δημοτικού σχολείου. Για το σκοπό αυτό, σχεδιάστηκε και αξιολογήθηκε ένα εκπαιδευτικό σενάριο, οι δραστηριότητες του οποίου αφορούσαν διαφορετικές μαθησιακές περιοχές του προγράμματος σπουδών του Δημοτικού Σχολείου. Αξιοποιήθηκαν οι δυνατότητες των κινητών υπολογιστικών συσκευών και αναδείχθηκαν οι δυνατότητές τους που υποστηρίζουν και πλαισιώνουν τη μαθησιακή διαδικασία. Το εκπαιδευτικό σενάριο υλοποιήθηκε στο 42ο Δημοτικό Σχολείο Πάτρας, και συγκεκριμένα στα δύο τμήματα της Τετάρτης Τάξης του σχολείου, σε συνεργασία με τον εκπαιδευτικό της τάξης στα πλαίσια μιας συμμετοχικής εθνογραφικής μελέτης περίπτωσης. Από την ανάλυση των δεδομένων της έρευνας φαίνεται πως οι κινητές υπολογιστικές συσκευές μπορούν να καταστούν ένα χρήσιμο και αποτελεσματικό εργαλείο που προάγει τη συνεργασία των παιδιών όταν αυτά δουλεύουν σε ομάδες, αρκεί να γίνει από τον εκπαιδευτικό ο κατάλληλος σχεδιασμός και η διαδικασία να υποστηρίζεται από τις κατάλληλες εφαρμογές. Ακόμη, οι εφαρμογές που φαίνεται να ενισχύουν ή να αναπτύσσουν την εποικοδομητική συνεργασία των μαθητών είναι οι εφαρμογές προσομοίωσης, χωρίς να σημαίνει πως οι άλλου τύπου εφαρμογές δεν προάγουν τη συνεργασία και την ορθολογική χρήση των συσκευών. Επιπλέον, είναι σημαντικός ο προσεκτικός σχεδιασμός μαθησιακών δραστηριοτήτων για στόχους του αναλυτικού προγράμματος σπουδών του δημοτικού σχολείου από άρτια, στην πράξη, επιμορφωμένους εκπαιδευτικούς που γνωρίζουν τις ανάγκες της τάξης και των μαθητών τους. Τέλος, μαθητές και εκπαιδευτικοί φαίνεται να είναι θετικοί στην ορθολογική ενσωμάτωση των συσκευών στην εκπαιδευτική διαδικασία.
Open Access
Από την κριτική θεωρία στην κριτική παιδαγωγική
Αθανάσοπουλος, Άγγελος; Μουρίκη, Αλεξάνδρα; Βάος, Αντώνης; Κυπριανός, Παντελής; Athanasopoulos, Angelos
Τμήμα Επιστημών της Εκπαίδευσης και της Αγωγής στην Προσχολική Ηλικία (ΜΔΕ)
Στην παρούσα εργασία επιχειρείται η σύνδεση της «κριτικής θεωρίας» όπως αυτή διατυπώθηκε από την Σχολή της Φρανκφούρτης με την κριτική παιδαγωγική ως σύγχρονο ρεύμα παιδαγωγικών αντιλήψεων και θεωριών. Παρουσιάζεται η θεωρία των Μπένζαμιν, Αντόρνο και Μαρκούζε ως μια συνεκτική κοσμοαντίληψη και φιλοσοφία της ιστορίας με τις ιδιαίτερες αποχρώσεις και προβληματισμούς της σχολής. Σύνδεση με το σήμερα ο Γ. Χάμπερμας (ο τελευταίος μεγάλος φιλόσοφος εν ζωή) . Ακολουθεί ο «πατριάρχης» της κριτικής παιδαγωγικής Π. Φρέιρε και το κυρίως «σώμα» της κ. π. με τις σκέψεις των Ζιρού ,Μακλάρεν και Αρόνοβιτς. Στο συμπέρασμα διαπιστώνεται η στενή σχέση της κριτικής θεωρίας και κριτικής παιδαγωγικής και παρουσιάζονται άλλες εργασίες με τα ίδια ευρήματα καθώς και νέα ερευνητικά ερωτήματα για μελλοντικές μελέτες. Τέλος στον επίλογο γίνεται ένα σχεδίασμα εφαρμογής στο σχολείο των κριτικών εκπαιδευτικών θεωριών.
Open Access
Από τις ιδέες των παιδιών προσχολικής ηλικίας για τις κανονικότητες (μοτίβα), σε ιδέες για το σχεδιασμό ενός μαθησιακού περιβάλλοντος στο πλαίσιο της διαφοροποιημένης προσέγγισης
Καρέλου, Μαρία- Άννα; Καμπεζά, Μαρία; Εργαζάκη, Μαρίντα; Ζαχάρος, Κώστας; Karelou, Maria- Anna
Τμήμα Επιστημών της Εκπαίδευσης και της Αγωγής στην Προσχολική Ηλικία (ΜΔΕ)
Σκοπός της παρούσας εργασίας είναι να παρουσιάσει τις ιδέες των παιδιών προσχολικής ηλικίας σχετικά με τις γραμμικές επαναλαμβανόμενες και τις αναπτυσσόμενες κανονικότητες και, με βάση αυτές, να καταλήξει σε κάποια βασικά σημεία που χρειάζεται να λάβει υπόψη της μια διαφοροποιημένη διδακτική παρέμβαση για τις κανονικότητες. Ως προς αυτό, δημιουργήθηκε μια διαδικασία ανίχνευσης κατά την οποία αξιοποιήθηκε σε έναν βαθμό η γνώση των εκπαιδευτικών της συγκεκριμένης ομάδας νηπίων, για τους μαθητές τους και σχεδιάστηκαν έργα για την ανίχνευση των ιδεών τους. Επίσης, ένας άλλος στόχος της εργασίας είναι η εξέταση του αν σχετίζεται η γνώση των εκπαιδευτικών για τον τρόπο μάθησης των μαθητών τους με τις επιδόσεις τους στα σχετικά έργα. Η έρευνα πραγματοποιήθηκε σε δύο δημόσια νηπιαγωγεία της Πάτρας και πήραν μέρος σε αυτή 30 παιδιά προσχολικής ηλικίας (5-6 ετών). Για τη συλλογή των δεδομένων σχεδιάστηκε από την ερευνήτρια και συμπληρώθηκε από τις εκπαιδευτικούς και τα νήπια ατομικό μαθησιακό προφίλ για κάθε ένα από εκείνα και πραγματοποιήθηκαν ατομικές, ημι-δομημένες συνεντεύξεις, στις οποίες τα νήπια επέλυσαν 11 έργα. Τα ευρήματα της έρευνας έδειξαν ότι τα νήπια παρουσίασαν περισσότερες επαρκείς επιδόσεις στις επαναλαμβανόμενες κανονικότητες, χωρίς, όμως, να αντιμετωπίζουν πολλές δυσκολίες και στις αναπτυσσόμενες. Επίσης, η αντίληψη των εκπαιδευτικών για τον τρόπο μάθησης των μαθητών τους φάνηκε να επιβεβαιώνεται, στα περισσότερα σημεία. Τέλος, παρουσιάζονται βασικά στοιχεία που μπορεί να αξιοποιήσει ένας εκπαιδευτικός στην διαφοροποιημένη διδασκαλία των κανονικοτήτων.
Open Access
Αποδοχή και χρήση των συστημάτων διαχείρισης της μάθησης από την ακαδημαϊκή κοινότητα
Αχριάνη, Ανθούλα; Κόμης, Βασίλης; Κόμης, Βασίλης; Καραλής, Θανάσης; Λαβίδας, Κωνσταντίνος; Achriani, Anthoula
Τμήμα Επιστημών της Εκπαίδευσης και της Αγωγής στην Προσχολική Ηλικία (ΜΔΕ)
Τα συστήματα διαχείρισης της μάθησης είναι το μέσο επικοινωνίας εκπαιδευτικού-σπουδαστών όταν η διδακτική ώρα τελειώσει. Η πρόθεση χρήσης της εκπαιδευτικής τεχνολογίας στα ιδρύματα της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης είναι ένα ζήτημα που απασχολεί την ερευνητική κοινότητα. Το ακαδημαϊκό προσωπικό παίζει ιδιαίτερα σημαντικό ρόλο στην ένταξη τεχνολογικών μέσων στην εκπαιδευτική διαδικασία για την διευκόλυνση της μάθησης των σπουδαστών και την αποδοχή της από αυτούς. Σκοπός της εργασίας είναι η διερεύνηση και η πρόβλεψη της αποδοχής της τεχνολογίας από την ελληνική ακαδημαϊκή κοινότητα μέσα από την πρόθεσή τους να χρησιμοποιούν την τεχνολογία των συστημάτων διαχείρισης της μάθησης. Για το σκοπό αυτό, 454 μέλη της ακαδημαϊκής κοινότητας από 22 ανώτερα εκπαιδευτικά ιδρύματα της χώρας έλαβαν μέρος στη δημοσκόπηση. Η έρευνα βασίζεται στο Μοντέλο Αποδοχής της Τεχνολογίας (Technology Acceptance Model - ΤΑΜ), ενισχυμένο με πέντε εξωτερικούς παράγοντες (αντιληπτή υπολογιστική αυτό-αποτελεσματικότητα, υποκειμενικές νόρμες, εικόνα/image, τεχνολογική πολυπλοκότητα, συνθήκες διευκόλυνσης), που συνέβαλαν στην έμμεση πρόβλεψη της πρόθεση χρήσης των συγκεκριμένων τεχνολογικών εργαλείων. Τα αποτελέσματα της έρευνας επιβεβαιώνουν ότι οι παράγοντες του ΤΑΜ, αντιληπτή χρησιμότητα και αντιληπτή ευκολία χρήσης είναι καθοριστικοί για την πρόβλεψη μελλοντικής χρήσης. Οι παράγοντες εξηγούν το 73.00% της συνολικής διακύμανσης της πρόθεσης χρήσης του ακαδημαϊκού προσωπικού. Αξιοσημείωτη διαφορά προέκυψε στην επίδραση της αντιληπτής χρησιμότητας στην πρόθεση χρήσης της πλατφόρμας Moodle, η οποία ήταν ιδιαίτερα υψηλή σε αντίθεση με αυτή του eClass το οποίο μάλιστα είναι αυτό που παρέχεται από τη πλειοψηφία των εκπαιδευτικών ιδρυμάτων. Τέλος, τα αποτελέσματα έδειξαν ότι εκείνοι που δεν χρησιμοποιούν κάποιο σύστημα διαχείρισης της μάθησης στις διδακτικές τους πρακτικές προτάσσουν λόγους όπως η προτίμηση στα κοινωνικά δίκτυα, η ελλιπής τεχνολογική κατάρτιση, η πολυπλοκότητα των συστημάτων, λόγοι προσβασιμότητας και προστασίας της πνευματικής ιδιοκτησίας. Η δυνατότητα επιλογής διαφορετικού συστήματος διαχείρισης της μάθησης ανάλογα με το διδασκόμενο μάθημα είναι κατάλληλη πρακτική, καθώς οι ανάγκες διαφοροποιούνται. Τα αποτελέσματα θα πρέπει να ληφθούν υπόψη για βελτίωση των παρεχόμενων συστημάτων που δεν αποκλείουν κανέναν από τη χρήση τους και για συνεχή ενημέρωση και κατάρτιση των ακαδημαϊκών.
Open Access
Αποτίμηση αφηγηματικών ικανοτήτων παιδιών προσχολικής και πρωτοσχολικής ηλικίας μέσω σύνθεσης και αναδιήγησης
(2015-02-05) Χοβαρδά, Αικατερίνη; Στελλάκης, Νεκτάριος; Κονδύλη, Μαριάννα; Πολίτης, Δημήτριος; Στελλάκης, Νεκτάριος; Chovarda, Aikaterini
Τμήμα Επιστημών της Εκπαίδευσης και της Αγωγής στην Προσχολική Ηλικία (ΜΔΕ)
Η παρούσα εργασία θέτει ως βασικό ζητούμενο διερεύνησης τη μελέτη και την αποτίμηση της αφηγηματικής ικανότητας, όπως και τη χαρτογράφηση της εξέλιξής της κατά τη προσχολική (4-6) και πρωτοσχολική ηλικία (6-9). Επίσης, αναζητά το ενδεχόμενο η αφηγηματική ικανότητα των παιδιών να επηρεάζεται από κοινωνικομορφωτικούς παράγοντες. Η ερευνητική διαδικασία έλαβε χώρα το 2013 και στη διάρκειά της το δείγμα των συμμετεχόντων (εξήντα τέσσερις στο σύνολο) χωρίστηκε στις τέσσερις ηλικιακές ομάδες (προνήπια, νήπια, Α΄ και Γ΄ τάξης), οι οποίες αποτελούνται από δεκαέξι παιδιά (μισά αγόρια και μισά κορίτσια). Επίσης η διαμόρφωση των ομάδων των ομάδων εξυπηρετεί και τη μελέτη της επιρροής των κοινωνικομορφωτικών παραγόντων. Η ερευνητική διαδικασία πραγματοποιήθηκε σε δύο φάσεις. Στην πρώτη φάση όλοι οι συμμετέχοντες και των τεσσάρων ηλικιακών ομάδων διηγήθηκαν μια ιστορία. Στη δεύτερη φάση οι συμμετέχοντες νηπιακής ηλικίας και της Γ΄ τάξης του Δημοτικού αναδιηγήθηκαν μια ιστορία, αφού πρώτα είχαν παρακολουθήσει την ανάγνωσή της. Τα αφηγηματικά κείμενα των συμμετεχόντων ηχογραφήθηκαν και στη συνέχεια αναλύθηκαν με βάση τη μέθοδο της «Πυραμίδας των ιστοριών» (Curenton & Lucas, 2007). Η ανάλυση των εγγράμματων γλωσσικών στοιχείων και της λεξιλογικής ποικιλίας των αφηγήσεων των παιδιών παρουσιάζει την εξέλιξη στη χρήση του εκτενή λόγου από τους συμμετέχοντες, καθιστώντας τις αφηγήσεις τους γλωσσικά πολύπλοκες και σαφείς. Επίσης η ανάλυση των αφηγηματικών δεδομένων των συμμετεχόντων και των δύο φάσεων παρουσιάζει την εξέλιξη της αφηγηματικής τους ικανότητας, η οποία ακολουθεί στο μεγαλύτερο μέρος του δείγματος την ηλικιακή ωρίμανσή τους, όπως συμβαίνει και στην εξέλιξη της χρήσης του εκτενή λόγου. Συμπερασματικά, η παρούσα μελέτη παρουσιάζει μια ενθαρρυντική εικόνα για τους συμμετέχοντες της τάξης του νηπιαγωγείου και μια πολλά υποσχόμενη αναπτυξιακή πορεία για τα προνήπια του δείγματος. Όμως, τα αποτελέσματα της έρευνας αναφορικά με την αφηγηματική ικανότητα των παιδιών που συμμετείχαν στην έρευνα της Α΄ τάξης του Δημοτικού εμφανίζουν μια μεταβατική εικόνα, η οποία χρήζει περαιτέρω διερεύνησης. Τέλος, τα αποτελέσματα της έρευνας δείχνουν ότι οι αφηγήσεις των συμμετεχόντων της Γ΄ τάξης του Δημοτικού είναι σε μεγαλύτερο βαθμό γλωσσικά πολύπλοκες και σαφείς και αφηγηματικά καλά δομημένες, έναντι των μικρότερων ηλικιών.